6 fascynujących odruchów noworodków – wszystko, co powinnaś o nich wiedzieć

Czy wiesz, że u Twojego noworodka działa ponad 70 odruchów pierwotnych? Wszystkie wykształcają się jeszcze w życiu płodowym, a potem są aktywne przez pierwszych kilka miesięcy życia. Odruchy pierwotne mają różne funkcje. Jedne z nich rozwinęły się, by ułatwić dziecku przejście przez drogi rodne mamy podczas porodu, jeszcze inne służą przetrwaniu lub obronie, a kilka ma dodatkowy cel. Poznaj 6 najbardziej fascynujących odruchów noworodków.

1. ODRUCH MORO

Kiedy występuje? Najbardziej zauważalny w 1. miesiącu życia dziecka, później stopniowo zanika aż do ok. 3-4 miesiąca.
Co go wywołuje? Sytuacja lękowa lub zaskoczenie, np. głośny dźwięk
Na czym polega? Odruch Moro, zwany także odruchem obejmowania, to jakby zaproszenie noworodka do tego, by ktoś go przytulił i nosił. Najpierw maluch wyrzuca ramiona na boki, a następnie mocnym ruchem zgina je i obejmuje swoją klatkę piersiową. Odruchowi może towarzyszyć płacz dziecka, szczególnie jeśli nikogo nie ma w pobliżu.
Czemu służy? Dziecko pokazuje, że chce być jak najbliżej mamy i potrzebuje się przytulić.
Co warto wiedzieć? Odruch Moro bardzo często wybudza dziecko ze snu. Może temu zapobiec otulenie dziecka kocykiem lub specjalnym otulaczem.

2. ODRUCH GRZBIETOWY GALANTA

Kiedy występuje? Do 3-9. miesiąca życia
Co go wywołuje? Dotyk na plecach w okolicy lędźwiowej
Na czym polega? Na skutek dotyku plecków z lewej strony, dziecko zwija się jak półksiężyc w lewo, a jeśli dotkniesz go z prawej strony – w prawo. To dlatego, że bodziec w postaci dotyku powoduje rotację biodra o 45 stopni.
Czemu służy? Ten odruch ułatwia maluchowi przejście przez kanał rodny podczas porodu, a na późniejszym etapie pomaga utrzymać równowagę podczas pełzania i raczkowania.
Co warto wiedzieć? Odruch Galanta powinien być tak samo silny po obu stronach ciała maluszka.

3. ODRUCH CHWYTNY

Kiedy występuje? Najsilniejszy jest w pierwszych 2 miesiącach życia dziecka. W 3. miesiącu powoli zanika, w 6. najczęściej już nie występuje.
Co go wywołuje? Umieszczenie palca w dłoni dziecka lub przeciągnięcie palcem po jego dłoni.
Na czym polega? W reakcji na bodziec maluszek zaciśnie paluszki i będzie mocno trzymał Twój palec lub cokolwiek, co włożysz mu w rękę.
Co warto wiedzieć? Uchwyt dziecka jest na tyle silny, że można by unieść jego tułów (jednak lepiej tego nie próbuj, ponieważ dziecko w każdej chwili może puścić uścisk).

4. ODRUCH SZUKANIA

Kiedy występuje? Do ok. 4 miesiąca życia
Co go wywołuje? Dotknięcie policzków maluszka w okolicy ust.
Na czym polega? Dziecko automatycznie zwraca główkę w stronę, z której poczuło dotyk na policzku i szuka Twojej piersi.
Czemu służy? Ten odruch pomaga maluszkowi znaleźć źródło pożywienia i jeść.
Co warto wiedzieć? W 4. miesiącu życia ten odruch zostaje zastąpiony umiejętnością sięgania, ponieważ maluch zaczyna już bardziej świadomie szukać pożywienia.

5. ASYMETRYCZNY TONICZNY ODRUCH SZYJNY (ATOS)

Kiedy występuje? Do ok. 3-4. miesiąca życia
Na czym polega? Gdy dziecko w pozycji na plecach zwróci głowę w lewo, jego lewa rączka i nóżka prostują się, a kończyny po prawej stronie się zginają. Tak samo odruch działa w drugą stronę – zwrócenie głowy w prawo spowoduje wyprostowanie się prawej ręki i nogi, a zgięcie lewej.
Czemu służy? Po pierwsze odruch ATOS ułatwia dziecku przejście przez drogi rodne mamy. Później rozwija u noworodka i niemowlęcia prawidłowe napięcie mięśniowe, ułatwia kopanie i sprawia, że stawy biodrowe i obręcz barkowa są bardziej elastyczne.
Co warto wiedzieć? Odruch ATOS pozwala dziecku przekręcić się z pozycji, w której obecnie leży. Jeśli dziecko leży na brzuszku i nie może oddychać, dzięki odruchowi może wyprostować kończyny z jednej strony, a zgiąć z drugiej, dzięki czemu lekko obróci tułów.

6. ODRUCH TONICZNY BŁĘDNIKOWY

Kiedy występuje? Do końca 3-4. miesiąca życia
Co go wywołuje? Zmiana położenia głowy – ruch głowy do przodu lub jej odchylenie do tyłu.
Na czym polega? Jeśli dziecko zegnie główkę do przodu, jego całe ciało kurczy się, a maluch przyjmuje pozycję płodową. Natomiast przy odchyleniu główki do tyłu, jego ciało się prostuje.
Czemu służy? Podobnie jak ATOS i odruch Galanta, natura „zaprojektowała” ten odruch, by malec mógł łatwiej przedostać się przez drogi rodne mamy. W życiu noworodka odruch ten pozwala ćwiczyć równowagę i prawidłowe napięcie mięśniowe.
Co warto wiedzieć? Niewygaszony odruch toniczny błędnikowy może w przyszłości spowodować u dziecka m.in. chorobę lokomocyjną i zaburzenia równowagi.

Źródła: William Sears, Martha Sears i in., “Księga Dziecka”, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2013; www.wspomaganierozwojudzieci.pl