Złota polska jesień napawa nas jeszcze zwykle pogodą i optymizmem, ale w połowie października miny już zwykle rzedną. Czemu matkom szczególnie trudno jest poradzić sobie z sezonowym przygnębieniem?

Oczywistym jest, że dobrych warunkach czujemy się statystycznie lepiej. Gdy wokół jest ciepło i słonecznie, cała rodzina łatwiej znosi codzienne przeciwności losu, a już kilka chwil na świeżym powietrzu wprawia nas w fantastyczny nastrój. Jesienią jest dokładnie odwrotnie – wystarczy wyjść na chwilę z domu, by wpaść w czarną dziurę…

Jesień młodej mamy

Można by pomyśleć, że sezonowe wariacje odbijają się na wszystkich mieszkańcach pechowej półkuli jednakowo. Nie jest to jednak prawdą i kobietom naprawdę bywa trudniej. Po pierwsze, wiek rozrodczy to nieustanna walka z hormonami, które bywają wyzwaniem nie tylko dla przyszłej mamy, ale i kilka lat po porodzie. Spora część z nas co miesiąc boryka się z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), który według naukowców jest blisko związany z ryzykiem rozwoju depresji. Po drugie, ciąża sama w sobie jest huśtawką nastrojów wynikających nie tylko z hormonów, ale także strachu przed poronieniem, odpowiedzialnością czy macierzyństwem. Przechodzić przez to wszystko w szarudze i strugach smutnego deszczu? Nic specjalnego.

Po trzecie, poród dziecka jest tak drastyczną zmianą w życiu kobiety, że stajemy nierzadko w obliczu totalnej bezradności, przeciążenia i braku akceptacji dla samej siebie. A do tego jeszcze dochodzi realna groźba depresji poporodowej. Nawet jeśli uda się nam jej uniknąć, czekają nas i tak obawy o zdrowie niemowlaka, prawidłowy rozwój dziecka, kolejne dni płodne itd. Jeśli rodzina jest większa, jesień dodatkowo wprowadza nerwy związane z powrotem starszych dzieci do szkół i przedszkoli, bo też realia codziennych prac domowych, drugich śniadań i zajęć dodatkowych najczęściej spadają na mamę. I jak tu zachować pogodę ducha?

Depresja sezonowa to fakt

We współczesnej psychiatrii wyróżnia się już zaburzenie zwane depresją sezonową (SAD). Mowa o problemie, który w samych tylko Stanach Zjednoczonych dotyka 11 milionów ludzi rocznie! Dokładne przyczyny nie są znane, ale podejrzewa się, że to niedostatek światła słonecznego oraz witaminy D wpływają dewastacyjnie na produkcję serotoniny w mózgu. Pojawia się apatia, chroniczne zmęczenie, przybieranie na wadze, przygnębienie. Nietrudno sobie wyobrazić, że mama w ciąży lub kobieta, na której głowie znajduje się cała rodzina i wychowanie dzieci, są szczególnie dobrymi kandydatkami do jesienno-zimowej depresji.

Nie wolno się poddawać!

Niezależnie od naturalności pór roku i zmieniających się nastrojów, depresja, ani nawet klasyczny „blues” nie powinny być stanem akceptowalnym. Zdrowie matki w ciąży i po porodzie nie jest bowiem kwestią osobistego dyskomfortu, ale dobrobytu całej rodziny, zwłaszcza najmłodszych. Smutek ma zaś niewiarygodną tendencję do spiralnego pogłębiania się, jeśli tylko damy mu szansę. Z każdą oznaką chandry należy więc aktywnie walczyć, nie wahając się poprosić o pomoc bliskich. Po to mamy właśnie związki partnerskie, abyśmy mogli na sobie nawzajem polegać!

Jak zwalczać jesienną chandrę?

Zanim blues zmieni się w prawdziwą depresję, która utrudni Ci wykonywanie podstawowych czynności, takich jak pielęgnacja niemowlaka czy dbanie o siebie, można zrobić dużo, aby popracować nad własnym samopoczuciem. Mimo szarugi, deszczu i chłodu. Oto co polecają psychologowie:

• Znajdź punkt oparcia – w filozofii wschodniej nazywa się to mantrą, zdaniem powtarzanym wciąż dokoła, które ma nas zakotwiczyć w burzliwej rzeczywistości. Jeśli wydaje Ci się, że tracisz panowanie nad rzeczywistością, odwołaj się do konkretów – wybierz jedną stałą rzecz i skup się na niej. Na przykład: „codzienny poranny prysznic dodaje mi siły” albo „będę dobrą mamą dla X”. Gdy tylko nachodzi Cię zwątpienie, wracaj do swojej mantry i powtarzaj…
• Zadbaj o podstawowe potrzeby – poradniki dla kobiet w ciąży i matek sugerują kąpiele ze świeczkami czy ekstrawaganckie zakupy. Choć brzmi to pięknie, okazyjne rozpieszczanie się nie jest tak ważne, jak codzienne zaspokajanie podstawowych potrzeb. Zakoduj sobie, że dla dobra dziecka/dzieci musisz codziennie się wysypiać, jeść, pić odpowiednio dużo wody i zażywać ruchu na świeżym powietrzu, choćby przez kwadrans. To najlepsza forma antydepresyjnej prewencji!
• Zsynchronizuj się z pogodą – zamiast marzyć o lecie i przeklinać ziąb, spróbuj się przestawić na jesienny tryb. Tak, będzie zimno i mokro, ale po to mamy ciepłą odzież, parasole i grzejniki w domu. Na popołudniowy mrok są lampy i świeczki, a gdyby spojrzeć z otwartą głową, widok liści smaganych wiatrem za oknem może być całkiem miły i romantyczny!
• Bądź miła dla siebie. Nie chodzi o rozczulanie się nad sobą, ale od hamowanie się od negatywnych myśli, typu „jestem do niczego”, „nie dam rady”, „chyba zwariuję”. Owszem jest Ci ciężko, ale przecież robisz wszystko, co możesz i jakoś to będzie…
• Młode mamy, niestety, zbyt często skazane są na samotność z małym dzieckiem. I choć to realia urlopu macierzyńskiego, warto wykorzystać każdą okazję do mówienia o swoich uczuciach z innymi ludźmi – partnerem, gdy wróci wieczorem z pracy; inną mamą w poczekalni u doktora; sąsiadką z klatki schodowej; własną mamą przez telefon, itd. Każda ludzka interakcja jest szalenie ważna dla naszego samopoczucia.
• Stymuluj zmysły. Częścią apatii jest utrata bliskich więzi z otoczeniem – wspomóc je można umyślnie, stymulując zmysł wzroku, powonienia, smaku. Nie przypadkiem jesienią tak chętnie otaczamy się ciepłymi, żywymi kolorami i korzennymi aromatami. Wybieraj więc dania bardziej pikantne, czasem słodkie i wyraźnie pachnące kosmetyki – wykorzystać możesz np. gratisy dla mam oferowane w sklepach, drogeriach czy serwisach parentingowych.

Sama zobaczysz, że czas szybko zleci i za chwilę będą święta, na które warto się cieszyć wraz z dziećmi!