Jak wspierać system immunologiczny jesienią?

Okres jesienny to zazwyczaj istotne wyzwanie dla odporności, szczególnie u małych dzieci. Istnieje kilka prostych sposobów, jak w naturalny sposób wesprzeć odporność dziecka i zadbać o jego zdrowie.

Układ odpornościowy małego dziecka różni się od układu odpornościowego dorosłego. Odporność dziecka zaczyna kształtować się już w okresie płodowym, stąd noworodek przychodzi na świat z pełnym wyposażeniem w elementy układu odpornościowego zdolne do pełnienia funkcji ochronnej. Elementy te rozwijają się przez cały okres dzieciństwa, aż do 12 roku życia. Wtedy to układ odpornościowy osiąga pełną dojrzałość w zakresie zdolności obronnych [1,2]. Na kształtowanie odporności u dziecka istotny wpływ mają czynniki zewnętrzne, takie jak chociażby odpowiedni tryb życia oraz prawidłowe odżywianie. Istotnym czynnikiem prawidłowego rozwoju układu odpornościowego jest także karmienie naturalne. Ważną rolę odgrywa tu siara – pierwsze mleko tuż po porodzie. Zawiera ono białko, immunoglobuliny, substancje odpornościowe, a także hormony, enzymy, czynniki wzrostu, witaminy i składniki mineralne. Siara posiada właściwości przeczyszczające. W pierwszej dobie po porodzie noworodek wraz z mlekiem matki otrzymuje największe stężenie przeciwciał, które chronią go przed alergiami i infekcjami [3].

Po zakończeniu karmienia piersią istotne jest odpowiednie rozszerzanie diety, w oparciu o aktualny schemat żywienia niemowląt [4]. W warzywach, owocach, kaszach, nasionach, orzechach czy roślinach strączkowych znajduje się wszystko to, co potrzebne jest do dobrego funkcjonowania organizmu. To w świeżych produktach znajdują się cenne witaminy, składniki mineralne, fitozwiązki, zdrowe tłuszcze czy węglowodany. To te produkty potrafią zapewnić dziecku wszystkie składniki do sprawnego funkcjonowania organizmu.  Warto także wprowadzić do diety naturalne środki wspomagające odporność, takie jak imbir, kurkuma czy czosnek [5,6,7]. W diecie dziecka nie powinno zabraknąć różnego rodzaju olei. Zalecana dzienna dawka wynosi ok. 1 łyżki dziennie dla niemowlaka i 2-3 łyżki dla dziecka powyżej roku. Należy unikać cukru i wysoce przetworzonych produktów [8,9,].

Do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu każdego dziecka niezbędne są witaminy i składniki mineralne. Są one substancjami, biorącymi udział w­ podstawowych czynnościach organizmu, pełniąc funkcję regulacyjną. Jedną z głównych witamin wykazujących istotne wsparcie pracy układu odpornościowego jest witamina D. Obecnie w Polsce u dzieci i młodzieży zaleca się uzupełniać dietę właśnie o tę witaminę – witaminę D. Wynika to głównie z ograniczonej ekspozycji na promienie słoneczne, co nie pozwala na efektywne wytworzenie tej witaminy przez organizm [10,11].

W dbaniu odporność u dzieci warto również pamiętać o codziennych spacerach. Pamiętajmy – nie ma złej pogody na spacer. Wystarczy tylko ubrać dziecko adekwatnie do temperatury i warunków panujących na dworze, unikając przegrzewania. Spacer to też doskonała okazja do dostarczenia malcowi zdrowej dawki ruchu.

Dobrą praktyką jest także utrzymywanie niskiej temperatury w domu. W pokoju niemowlaka powinna ona być w granicach 20 – 22 stopnie w dzień, z kolei w nocy 18 – 20 stopni. Warto również codziennie wietrzyć mieszkanie.

Odpowiedni odpoczynek i zdrowy sen wpływają także na utrzymanie prawidłowej odporności. Stąd zapewnienie dziecku różnych form zabawy, szczególnie na świeżym powietrzu (zabawa w piasku, jazda na rowerze albo ze zwierzętami) jest nie tylko możliwością relaksu, ale także obcowaniem z czynnikami zewnętrznymi, przez co dziecko w naturalny sposób trenuje pracę odporności. Ważne jest, aby już od najmłodszych lat wypracować u dziecka nawyk mycia rąk. I nie tylko przed jedzeniem, ale również po powrocie z podwórka, przedszkola, po wyjściu z toalety. Warto pamiętać, że sam nawyk nie wystarczy, istotny jest też sposób mycia. GIS zaleca mycie rąk przez minimum 30 sekund.

Metod zapewniających prawidłową kondycję odporności u dzieci jesienią jest rzeczywiście sporo. Sposoby te są proste i ogólnie dostępne, dlatego warto je stosować przez cały rok, a jesienią cieszyć się zdrowiem dziecka i jego prawidłowym rozwojem.

Rodzice małych dzieci, już od 6 miesiąca życia, mogą dodatkowo liczyć na pomoc w uzupełnieniu zbilansowanej diety malucha w postaci suplementu diety. Istnieje na rynku produkt – ZatoGrip mini, który łączy w sobie standaryzowane ekstrakty roślinne z owoców czarnego bzu, witaminę C naturalnego pochodzenia z owoców aceroli, a także cynk i witaminę D. Składniki aktywne zawarte w kroplach ZatoGrip mini wspomagają organizm w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, a prosty schemat oraz forma podawania zapewnia wygodę i bezpieczeństwo aplikacji.

1. Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I: Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117.
2. Jakóbsiak M.: Główne komponenty i zasadnicze cechy odpowiedzi immunologicznej. [w:] Immunologia. Gołąb J., Jakóbsiak M., Lasek W., Stokłosa T. (red). PWN, Warszawa 2012: 1-5.
3. Nehring-Gugulska M.: Karmienie piersią lub mlekiem kobiecym jako złoty standard w żywieniu niemowląt – część 1. Pediatria po Dyplomie 2017:1-15

1. Szajewska H., Socha P., Horvath A. i in.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne. Pediatria 2014;11: 321-338.

5. Kwiecień M., Winiarska-Mieczan A.: Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne. Probl Hig Epidemiol 2011, 92(4): 810-812.
6. Przybylska S.: Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420.
7. Dymarska E., Grochowalska A., Krauss H., Chęcińska-Maciejewska Z.: Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej. Probl Hig Epidemiol 2016, 97(4): 297-307.
8. Melvin B. Heyman, Steven A. Abrams: Fruit Juice in Infants, Children, andAdolescents: Current Recommendations. Pediatrics 2017;139(6).
9. Szajewska H., Socha P., Horvath A., Rybak A., Zalewski BM., Nehring-Gugulska M. I wsp: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2021;T18.
10. Myszka M., Klinger M.: Immunomodulacyjne działanie witaminy D. Postępy Hig Med. Dosw, 2014; 68.
11. Rekomendacje Zasady suplementacji i leczenia witamina D – Nowelizacja 2018 r.; Postępy Neonatologii 2018;24(1).

Autor:

Dr n. zdr. Małgorzata Zimny

Zakład Położnictwa i Patologii Ciąży PUM