Uczulenia stają się współczesną plagą społeczną. Dobra wiadomość jest taka, że z niektórych się wyrasta; zła, że skłonności dziedziczone są w genach po rodzicach…

Nie dziedziczy się konkretnych alergii, ale ogólną skłonność. Jeśli więc mama lub tata, albo oboje, cierpią na uczulenie na trawy, dziecko ma dużą szansę bycia alergikiem, ale często na całkiem inne czynniki.

Skóra niczym karty książki

W pierwszych latach życia u dzieci z genetycznymi (i nie tylko) predyspozycjami do reakcji alergicznych dominują zwykle objawy ze strony skóry, takie jak mniej groźna i nietrwała pokrzywka lub poważniejsze atopowe zapalenie skóry. To ostatnie pojawia się nawet u niemowląt i obejmuje przede wszystkim wyraźnie czerwone, łuszczące się plamy o swędzącym charakterze, które stopniowo przechodzą w wysypkę rumieniowo-wysiękową.

Najczęstszymi alergenami są w tym okresie produkty żywnościowe, czasem też niektóre kosmetyki. Pokarmami najczęściej uczulającymi, odpowiadającymi za prawie 90% wszystkich uczuleń, są białka mleka krowiego, białka jaja kurzego, orzeszki ziemne, sezam i pszenica. Żywnościowe alergeny dają u maluchów czasem również objawy żołądkowe, takie jak:

• bóle brzucha;
• biegunki;
• nudności i wymioty.

Uczulenie typu natychmiastowego można wykazać testami skórnymi lub testami z krwi. Te, które ujawniają się dopiero po jakimś czasie (nawet 3 dniach) od kontaktu z alergenem, potwierdzić można testami eliminacji i prowokacji. Polegają na tym, że z diety dziecka lub karmiącej piersią matki usuwamy podejrzany czynnik. Jeśli takie postępowanie przyniesie ze sobą ustąpienie objawów, możemy przystąpić to testu prowokacji, czyli podania podejrzanego alergenu i oczekujemy na reakcję.

Tego typu alergii zasadniczo się nie leczy, ale unika jej przyczyny – temu służy m.in. stopniowe i ostrożne rozszerzanie diety niemowlęcia. Układ odpornościowy małego dziecka wciąż się bowiem rozwija i, jeśli nie będzie zbyt obciążany, może z czasem poradzić sobie z danymi alergenami.

Uwaga! Niektóre dzieci mogą bardzo gwałtownie reagować na poszczególne alergeny. Szok anafilaktyczny to zagrażająca życiu sytuacja, objawiająca się bladą i lepką skórą, trudnościami w oddychaniu, zawrotami głowy i spadkiem ciśnienia. Należy wówczas natychmiast zabrać dziecko na pogotowie lub zadzwonić po karetkę!

Alergie wziewne – u starszych dzieci

Alergia pokarmowa i skórna z wiekiem może przekształcić się w alergię oddechową, czyli inhalacyjną. Najczęstszymi alergenami stają się wtedy: kurz domowy, roztocza żyjące w kurzu domowym, pyłki traw i drzew, pleśnie, czasem sierść i naskórki zwierząt. W tym okresie często objawy alergii skórnej i pokarmowej łagodnieją lub ustępują, a pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego, taki jak:

• nieżyt alergiczny nosa (przewlekły katar),
• alergiczne zapalenie spojówek,
• ból i zapalenie ucha;
• nawracające zapalenia krtani lub objawy astmy oskrzelowej (przewlekły kaszel, duszności towarzyszące wysiłkowi, infekcjom i bez tych infekcji).

Tę zmianę lokalizacji alergii nazywa się tzw. marszem alergicznym. W alergii oddechowej na niektóre alergeny wziewne skuteczne bywa odczulanie (można odczulać od ok. 5 roku życia). Standardowym leczeniem jest jednak sezonowe podawanie preparatów antyhistaminowych.

Trzeba sobie zdawać sprawę, że niektóre dzieci mogą mieć objawy zarówno skórne, jak i pokarmowe i oddechowe jednocześnie i mogą reagować drogami oddechowymi nie tylko na alergeny wziewne, ale także pokarmowe.