Badanie poziomu glukozy we krwi w ciąży

Każda przyszła mama musi wykonać badania stężenia glukozy we krwi przynajmniej dwukrotnie w czasie ciąży. Dzięki tym badaniom można wykluczyć groźne dla zdrowia mamy i dziecka schorzenie – cukrzycę ciążową. Odpowiadamy na najczęstsze pytania mam związane z badaniem poziomu glukozy we krwi, podpowiadamy, kiedy trzeba udać się na pierwsze badania i na czym one polegają.

Kiedy trzeba zbadać się po raz pierwszy?

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, kobieta ciężarna powinna zbadać poziom glukozy we krwi już podczas pierwszej wizyty u ginekologa. Jeśli wynik jest prawidłowy, następne badania czekają ją między 24 a 28 tygodniem ciąży. Jest to tak zwane badanie GCT (ang. glucose challenge test, czyli test obciążenia glukozą. Badanie to ma za zadanie wykluczyć cukrzycę ciążową.

Co to jest cukrzyca ciążowa?

Jest to schorzenie związane z wysokim poziomem cukru we krwi, rozwijające się w okresie ciąży. Dotyczy ono około 2-5% kobiet oczekujących dziecka. Ponieważ nie wywołuje ono żadnych objawów fizycznych, w zasadzie jedynym sposobem na wykrycie choroby są badania GCT (test obciążenia glukozą) i OGTT (doustny test tolerancji glukozy).

Dlaczego cukrzyca ciążowa jest niebezpieczna dla płodu?

Glukoza przenika przez łożysko matki i stymuluje trzustkę dziecka do ponadprogramowego wytwarzania insuliny. W rezultacie dziecko nadmiernie rośnie, zwiększa się ryzyko niedojrzałości płodu, a także pojawienia się powikłań położniczych, takich jak urazy okołoporodowe czy wielowodzie. Cukrzyca ciążowa może być także odpowiedzialna za przedwczesny poród lub wewnątrzmaciczne obumarcie płodu. Dzieci urodzone przez mamy z cukrzycą ciążową mają w przyszłości większe ryzyko otyłości lub zachorowania na cukrzycę typu 2.

Cukrzyca ciążowa jest niebezpieczna także dla mamy – może mieć ona większą skłonność do zakażeń dróg moczowych lub nadciśnienia tętniczego. Wszystkie wspomniane niebezpieczeństwa występują jednak wtedy, gdy zaburzenia poziomu glukozy we krwi u kobiety ciężarnej nie są odpowiednio leczone i kontrolowane. Właśnie dlatego każda kobieta w ciąży ma wykonywane przesiewowe badania stężenia glukozy we krwi.

Na czym polega badanie GCT?

Badanie GCT, podobnie jak pozostałe badania przesiewowe, ma za zadanie przede wszystkim zidentyfikować te przyszłe matki, które mogą mieć problem z poziomem cukru we krwi i skierować je na dodatkowe badania, które zdiagnozują schorzenie. Co to oznacza? Pozytywny wynik doustnego testu obciążenia glukozą nie jest równoznaczne z zachorowaniem na cukrzycę ciążową. Tak naprawdę statystyki pokazują, że tylko jedna trzecia kobiet, która ma pozytywny wynik badania GCT, ma to schorzenie. Dlatego wykonuje się bardziej dokładny test doustnego obciążenia glukozą (OGGT), który może potwierdzić występowanie cukrzycy ciążowej.

Co się dzieje, gdy poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki?

Jeżeli badanie moczu, które przyszła mama wykona przed 24. tygodniem ciąży, wykaże wysoki poziom cukru we krwi, lub też jeśli kobieta jest w grupie wysokiego ryzyka zachorowań na cukrzycę ciążową, zostanie ona skierowana na badania przesiewowe odpowiednio wcześniej niż inne przyszłe mamy. Wyniki badań nie odbiegają od normy? Oznacza to, że następne badania odbędą się między 24. a 28. tygodniem ciąży. Co jeśli kobieta miała zdiagnozowaną cukrzycę jeszcze przed zajściem w ciążę? Wówczas zamiast badań GCT i OGGT, zostanie u niej kontynuowana regularna kontrola poziomu cukru we krwi.

Jak wygląda badanie GCT?

Podczas testu na obciążenie glukozą przyszła mama musi w ciągu pięciu minut wypić roztwór cukru, który zawiera 50 gramów glukozy. Po godzinie od spożycia tego płynu, z ramienia pobiera się próbkę krwi i sprawdza poziom cukru. Wynik badania obrazuje szybkość, z jaką organizm jest w stanie przetworzyć glukozę. Jeżeli jest on zbyt wysoki, będzie trzeba przeprowadzić trwający 2 godziny test na tolerancję glukozy (OGGT), który może wykluczyć lub potwierdzić występowanie cukrzycy ciążowej.

Na czym polega badanie OGGT?

Do badania OGGT kobieta musi się odpowiednio przygotować. Jak to wygląda? Przez 3 dni przed badaniem trzeba zjadać minimum 150 gramów węglowodanów dziennie. Następnie w okresie od 8 do 14 godzin przed badaniem można pić wyłącznie wodę. Niedozwolone jest spożywanie pokarmów, ćwiczenia fizyczne i palenie papierosów. Dlatego ranek jest najlepszą porą na przeprowadzenie tego badania.

Na początku pobierana jest próbka krwi, która pozwala stwierdzić, jaki poziom glukozy we krwi ma kobieta na czczo. Później kobieta ma wypić skoncentrowany roztwór cukru, a poziom glukozy we krwi jest sprawdzany co godzinę przez 3 godziny. Jeżeli którykolwiek z wykonanych pomiarów wykaże nieprawidłowości, test będzie trzeba wykonać ponownie na dalszym etapie ciąży. Może okazać się, że lekarz zaleci zmianę sposobu odżywania się lub wykonywanych przez przyszłą mamę ćwiczeń fizycznych. Jeśli nieprawidłowości wykażą 2 lub 3 pomiary, lekarz stawia diagnozę cukrzycy ciężarnych. Poniżej podajemy wartości, których przekroczenie uznaje się za wynik pozytywny w badaniu:

• badanie na czczo: 100 mg/dl lub więcej,
• badanie po 1 godzinie: 180 mg/dl lub więcej,
• badanie po 2 godzinie: 140 mg/dl lub więcej.