Od służby zdrowia oczekujemy pełnego profesjonalizmu. Niestety, wszędzie tam, gdzie działa człowiek, istnieje statystyczne ryzyko błędu. Co robić, gdy pojawi się on w związku z porodem?

Każda mama w ciąży marzy o porodzie bez komplikacji, ze wsparciem miłego i doświadczonego personelu i oczywistym happy endem. Mimo niewiarygodnego postępu medycyny błędy w opiece okołoporodowej wciąż się jednak zdarzają i mogą być brzemienne w skutkach. Wynikać mogą z niekompetencji, braku doświadczenia, ale także nieszczęśliwych zbiegów okoliczności. Warto wiedzieć jak i w jakich przypadkach można dochodzić swoich roszczeń.

Najczęstsze błędy medyczne podczas porodu

Ze statystyk medycznych wynika, że pewne błędy medyczne pojawiają się w czasie porodów częściej niż inne. Za najbardziej powszechne przeoczenia i nieprawidłowe decyzje uważa się:

• nieprzeprowadzenie cesarskiego cięcia, mimo że sytuacja tego wymaga;
• zbyt późne wykonanie cesarskiego cięcia;
• nieprawidłowa ocena stanu matki lub dziecka opóźniająca podjęcie koniecznej interwencji;
• brak monitoringu czynności życiowych rodzącej i dziecka;
• nieprawidłowego zaszycia krocza;
• nieostrożne użycie narzędzi wspomagających, takich jak próżnociąg czy kleszcze;
• użycie zbyt dużej siły podczas wyciągania dziecka z dróg rodnych;
• nieprawidłowe rozpoznanie pozycji dziecka w macicy;
• brak stosownej opieki tuż po porodzie, np. źle wykonana resuscytacja lub niepodanie dziecku, lub matce potrzebnych leków.

Niestety, błędy medyczne w przypadku opieki okołoporodowej bywają wciąż powodem śmierci i trwałego uszczerbku na zdrowiu, choć sytuacja pod tym względem uległa szokującej poprawie w ciągu ostatniego stulecia. Wskutek medycznej niekompetencji w dalszym ciągu jednak dochodzi do niedotlenienia noworodka mogącego skutkować porażeniem mózgowym, kontuzji fizycznych typu porażenie splotu ramiennego, złamanie obojczyka, dystocja barkowa lub uszkodzenie bioder, a także zachłyśnięcie się wodą płodową. Kobiety doświadczają natomiast krwotoków, uszkodzeń miednicy lub pęcherza moczowego, wypadania macicy, rozdarcia krocza, a także infekcji i wynikającej z nich sepsy.

Czy to aby na pewno błąd w sztuce lekarskiej?

Nie każda komplikacja okołoporodowa jest wynikiem błędu medycznego! Wiele sytuacji trudno jest przewidzieć, a zarówno poród naturalny, jak i cesarskie cięcie niosą ze sobą pewne ryzyko. O błędzie mówimy dopiero wówczas, gdy przyjęte standardy opieki nie zostały dotrzymane bądź doszło do ewidentnego zaniedbania – pamiętajmy wszak, że lekarz jest tylko człowiekiem!

Kto ponosi odpowiedzialność za błędy medyczne – lekarz czy szpital?

O odpowiedzialności lekarza za błąd medyczny rozstrzyga aktualnie postanowienie Sądu Najwyższego z dn. 5 czerwca 2019 r. (sygn. akt III KK 212/18), według którego lekarz, który naraził pacjenta na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega odpowiedzialności karnej. Oznacza to, że jeśli dowiedzie się nieumyślnego błędu w sztuce lekarskiej będącego ewidentną przyczyną zaistniałego uszczerbku, ale możliwego do uniknięcia, lekarz podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Dla pacjentów znacznie istotniejszym zagadnieniem jest jednak odpowiedzialność cywilna, która dotyczy zarówno lekarza, jak i zatrudniającego go podmiotu świadczącego usługi medyczne, czyli szpitala. Ten ostatni zgodnie z prawem ponosi odpowiedzialność za dołożenie należytej staranności przez cały personel oraz zapewnienie odpowiednich warunków leczenia. W skrócie za roszczenia majątkowe poszkodowanych pacjentów odpowiada szpital, ale w przypadku stwierdzenia winy konkretnego lekarza lub pielęgniarki może on dochodzić od winnych wyrównania części roszczeń.

Wreszcie, błąd w sztuce lekarskiej może mieć również charakter dyscyplinarny i wówczas rozpatrywana jest przed sądem lekarskim. Wynikiem tego procesu może być np. pozbawienie prawa do wykonywania zawodu.

Jak ubiegać się o odszkodowanie z tytułu błędu medycznego?

Jeśli jesteś ofiarą błędu medycznego związanego z opieką okołoporodową, możesz ubiegać się o jednorazowe zadośćuczynienie za krzywdę na zdrowiu Twoim lub dziecka bądź odszkodowanie za faktyczne wydatki poniesione z racji zaistnienia błędu (rehabilitacja, leczenie, itd.). Nie jest to proces łatwy i wymaga wsparcia prawnika, ale rodzicom pomagają również bezpłatnie fundacje specjalizujące się w tego typu sprawach.

O czym musisz pamiętać?

• Potrzebujesz pełnej dokumentacji medycznej swojego przypadku, łącznie z dokumentacją przebiegu ciąży i wszelkimi wykonanymi badaniami.
• Zgodnie z prawem masz prawo wglądu w całą swoją dokumentację zdrowotną i uzyskania kopii.
• Roszczenia matki i ojca z tytułu błędów medycznych przy porodzie przedawniają się po okresie 3 lat, więc trzeba działać odpowiednio szybko.
• Dziecko poszkodowane przy porodzie może złożyć pozew cywilny do ukończenia 20 roku życia – np. w związku z wydatkami na rehabilitację.

Jak uchronić się przed potencjalnymi błędami?

Żadne odszkodowanie nie jest w stanie zrekompensować nam uszczerbku na zdrowiu, zwłaszcza jeśli dotyczy ono maluszka. Z tego względu lepiej jest ewentualnym błędom zapobiegać, niż potem cierpieć i w desperacji szukać winnego. Oddalenie ryzyka nie zawsze jest całkowicie możliwe, ale możesz podjąć co najmniej kilka kroków prewentywnych:

• Starannie wybieraj szpital położniczy, w którym będziesz rodzić.
• Informuj lekarza o wszystkich swoich problemach zdrowotnych i nietypowych symptomach.
• Załóż zawczasu, że nie wszystko pójdzie zgodnie z Twoim planem porodu – jeśli zaistnieje potrzeba cesarskiego cięcia lub nacięcia krocza, zaufaj lekarzowi i nie opóźniaj wykonania procedury.
• Stosuj się do zaleceń ginekologa prowadzącego ciążę i nie zaniedbuj żadnych badań