Co to jest znieczulenie zewnątrzoponowe w czasie porodu?

Należy ono do tzw. blokad centralnych i polega na wprowadzeniu leku znieczulającego do przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego, tj. do przestrzeni między dwoma blaszkami (warstwami) opony twardej, gdzie przebiegają nerwy przewodzące doznania bólowe. Lek podany w to miejsce blokuje przewodzenie bólu. Igłę wprowadza się poniżej zakończenia rdzenia kręgowego, dlatego uszkodzenie rdzenia jest praktycznie niemożliwe.

Szerokie zastosowanie znieczulenia zewnątrzoponowego stało się możliwe po wynalezieniu bezpiecznych cewników z tworzyw sztucznych. Cewnik wprowadza się do przestrzeni zewnątrzoponowej i bezpiecznie utrzymuje go tam przez dłuższy czas bez potrzeby leżenia w łóżku. Można w sposób ciągły podawać i regulować dawkę leku potrzebną do uzyskania odpowiedniego znieczulenia, a także zabezpieczyć znieczulenie w razie konieczności wykonania cięcia cesarskiego.
Powikłaniami tego typu znieczulenia mogą być:

• Zahamowanie postępu porodu. Aby tego uniknąć, stosuje się je w przypadku odpowiednio zaawansowanego porodu.
• Obniżenie ciśnienia tętniczego. Aby temu zapobiec, przed zabiegiem podaje się dożylnie kroplówki i kontroluje się często ciśnienie tętnicze.
• Wyjątkowo może dojść do porażenia mięśni oddechowych, lecz nie w wyniku uszkodzenia rdzenia kręgowego, a z powodu zbyt dużego stężenia leku w przestrzeni zewnątrzoponowej.
• Odległym powikłaniem mogą być bóle głowy po porodzie, które zwykle trwają krótko i ustępują same.
• Inne powikłania są niezwykle rzadkie.

WYKONANIE ZNIECZULENIA ZEWNĄTRZOPONOWEGO

Znieczulenie powinno być wykonywane w warunkach szpitalnych, tak aby w przypadku powikłań była możliwość szybkiego i skutecznego im przeciwdziałania. Wykonuje je lekarz anestezjolog po uprzednim stwierdzeniu przez położnika lub położną odpowiedniego zaawansowania porodu.

Jeśli wspólnie z lekarzem podejmiesz decyzję o zastosowaniu takiego znieczulenia, najpierw będziesz miała założony do żyły wenflon. Jest to igła z tworzywa sztucznego pozwalająca na zginanie i poruszanie ręką w czasie podawania dożylnie kroplówek i leków. Otrzymasz dożylnie kroplówki. Następnie lekarz ułoży Cię w pozycji siedzącej lub leżącej na boku i poprosi o maksymalne wygięcie grzbietowe pleców.
Zabieg wkłucia do przestrzeni zewnątrzoponowej wykonuje się w warunkach sterylnych, dlatego przemyje Ci miejsce nakłucia płynem dezynfekującym. Następnie znieczuli skórę w miejscu wkłucia – poczujesz ukłucie jak przy zwyczajnym zastrzyku. I odtąd nie powinnaś odczuwać więcej dolegliwości, poza niewielkim uciskiem w czasie zakładania igły. Po tej igle wprowadzony zostaje do przestrzeni zewnątrzoponowej cewnik, którego zewnętrzny koniec przykleja się wzdłuż pleców i do ramienia. Przez koniec cewnika podaje się lek znieczulający. Dawki leku można w zależności od potrzeb powtarzać w określonych odstępach czasu.

Znieczulenie centralne, przede wszystkim zewnątrzoponowe, jest jedynym skutecznym sposobem przerwania bólu porodowego  o bardzo dużym nasileniu.
W określonych sytuacjach znieczulenie zewnątrzoponowe jest wręcz zalecane ze wskazań lekarskich. W przypadku braku takich wskazań w większości szpitali istnieje możliwość znieczulenia na życzenie. Najczęściej jest to traktowane jako usługa ponadstandardowa za dodatkową opłatą. Nie jest wcale powiedziane, że będziesz z takiego znieczulenia musiała skorzystać, ale być może świadomość, że jest ono w zasięgu ręki, zmniejszy Twój lęk i pozwoli łatwiej przebyć poród.

Porozmawiaj ze swoim lekarzem lub w czasie zajęć w szkole rodzenia, czy będziesz mogła skorzystać z takiej możliwości.
Nie bój się bólu porodowego – obecnie istnieje możliwość jego skutecznego zmniejszenia, a nawet – wyeliminowania. O skorzystaniu ze znieczulenia nie powinien jednak przesądzać strach przed bólem, lecz intensywność odczuwania skurczów.