Pod pojęciem egzemy najczęściej rozumie się atopowe zapalenie skóry – przypadłość, która niezwykle często trapi maluchy przed ukończeniem pierwszego roku życia.

Ta naprawdę egzema (https://beta.niebieskiepudelko.pl/egzema-w-ciazy/) może odnosić się do problemów skórnych o różnym podłożu, charakteryzujących się podobieństwem głównych symptomów – czerwonej, łuszczącej się skóry. Przyczyną problemów może być kontakt z drażniącymi substancjami czy zaburzenia wydzielania łoju, ale w najpowszechniejszej, atopowej postaci źródło stanu zapalnego tkwi w reakcji alergicznej organizmu. Dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat szczególnie często rozwijają mniej lub bardziej zaawansowaną postać egzemy.

Skąd się bierze?

Prawdziwe powody i mechanizmy rozwoju egzemy nie zostały jeszcze dogłębnie wyjaśnione. Na dzień dzisiejszy uważa się, że pojawienie się stanu zapalnego skóry jest wynikiem bardziej złożonego przypadku – danej kombinacji genów skorelowanej z wybranymi czynnikami środowiskowymi. Co to oznacza? Każde dziecko może się urodzić ze skłonnością do egzemy, ale nie musi wcale jej doświadczyć. Czasem, skłonności genetyczne mogą być mniejsze, ale nagromadzenie takich czy innych oddziaływań zewnętrznych wystarczy, aby sprowokować wyprysk. Ogólnie rzecz biorąc jednak, w rodzinach, w których występuje katar sienny, astma czy atopowe zapalenia skóry, ryzyko pojawienia się egzemy u maluszka jest zdecydowanie większe.

Jak ją rozpoznać?

Egzema miewa różny przebieg w zależności od wieku dziecka. Do szóstego miesiąca życia najczęściej obserwuje się czerwoną, plackowatą wysypkę na policzkach, brodzie, czole i główce; rzadziej na innych częściach ciała. Jest ona żywoczerwona i bolesna. U starszych niemowląt, po ukończeniu pół roku, egzema ma tendencję do pojawiania się w stawach kończyn – na łokciach i kolanach, ocieranych przy czołganiu się i raczkowaniu. Częściej dochodzi wówczas do nadkażenia i wysypka zmienia się w postać grudek lub żółtych łusek. Między pierwszym a piątym rokiem życia atopowe zapalenie skóry dotyka przede wszystkim skóry w zgięciach stawów nadgarstka, łokcia, kolan i kostek, ale często także wokół ust i na powiekach. Skóra zazwyczaj robi się wyraźnie sucha i łuszcząca, a czasem wręcz pojawiają się na niej głębokie bruzdy.

Dlaczego dochodzi do zaostrzeń?

Egzema jest schorzeniem bardzo kapryśnym. Pojawia się i znika czasem zupełnie bez oczywistego powodu, a nawet przy aktywnym leczeniu wykazuje zaskakujące tendencje do nagłych powrotów. Zdaniem dermatologów atopowy wyprysk prowokuje szereg czynników, których rodzice powinni starać się wystrzegać. Mowa przede wszystkim o:

• przesuszonej skórze, np. pod wpływem warunków atmosferycznych lub nadmiernych kąpieli;
• upałach i nadmiernym poceniu;
• stresie;
• drażniących substancjach chemicznych obecnych np. w kosmetykach, środkach do prania, itd.
• alergenach, takich jak roztocza, sierść zwierzęca czy pyły.

Ogólnie egzema zaostrza się zwykle w okresie zimy, gdy maluchy pozostają dużo w ciepłych, często przegrzanych wnętrzach o suchym powietrzu.

Jak się leczy egzemę?

Egzemy rozumianej jako skłonności do skórnego reagowania na bodźce nie da się wyleczyć – u większości dzieci mija ona samoistnie przed nastaniem wieku szkolnego wraz z dojrzewaniem układu immunologicznego. Istnieje jednak szereg sposobów na złagodzenie dolegliwości – aby przynieść dziecku ulgę i zapobiec komplikacjom. Trudne do kontrolowania drapanie swędzących miejsc bardzo często prowadzi bowiem do rozwoju infekcji bakteryjnych, wirusowych czy grzybicznych, które wymagają już zastosowania silniejszych preparatów i dodatkowo zaostrzają problem.

Przede wszystkim myślimy więc o prewencji! Dzieci ze skłonnością do egzemy muszą być traktowane z większą ostrożnością w zakresie doboru środków czystości czy ubranek. Unikamy więc wszystkiego, co pachnie czy ma szalone kolory, a wybieramy raczej kosmetyki (https://beta.niebieskiepudelko.pl/jak-wybrac-kosmetyki-dla-niemowlaka/)i proszki hipoalergiczne. Odzież powinna być bawełniana, luźna i zawsze stosowna do okazji – przegrzewanie jest wysoce niewskazane.

Z tą myślą należy również utrzymywać w domu umiarkowanie ciepłą temperaturę, często wietrzyć, a nade wszystko nawilżać z wykorzystaniem czystej wody, nie zaś żadnych substancji aromatycznych. Atopowym dzieciom warto również ograniczyć styczność z dymem papierosowym, zwierzętami i chemicznymi substancjami.

Pielęgnacja skóry maluszka

Choć wysypka często wygląda bardzo niepokojąco, nie oznacza to, że trzeba usilnie starać się ją leczyć za pomocą aplikowania kolejnych preparatów. Owszem, kremy sterydowe, a czasem i preparaty doustne, mogą istotnie ograniczyć rozwój i przebieg wysypki, ale decyzję o ich zastosowaniu podejmuje wyłącznie lekarz. Na własną rękę nie należy prowadzić żadnych „magicznych” terapii! Pamiętajmy, że nadużywanie kortykosteroidów może poważnie zaburzyć rozwój maluszka!

Podstawy pielęgnacji skóry z egzemą obejmują codzienne delikatne mycie w letniej wodzie, osuszanie czystym ręcznikiem bez tarcia i aplikowanie neutralnych kremów nawilżających, idealnie działających na zasadzie emolientu, a więc zatrzymujących wilgoć w skórze. Nie poleca się wszak stosowania tzw. kremów wodnych, które powodują przykre skutki uboczne w postaci pieczenia i dodatkowego świądu.

Z naturalnych sposobów dobre rezultaty przynoszą również krótkie kąpiele w letniej wodzie z płatkami owsianym, zaś aby zapobiec zakażeniu wysypki należy regularnie przycinać dziecku paznokcie, a w okresach zaostrzenia można również wypróbować lekkie niemowlęce rękawiczki na czas snu.

Czy należy korygować dietę przy egzemie?

Wiele mam przy pojawieniu się egzemy wpada w popłoch i zaczyna wykluczać „podejrzane” pokarmy z diety maluszka – od krowiego mleka po owoce czy zboża. Takimi obostrzeniami można jednak wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Dopóki nie zdiagnozujemy na 100%, że określony pokarm wywołuje bezpośrednie zaostrzenie egzemy, nie należy w żaden sposób modyfikować jadłospisu dziecka. Oczywiście, karmienie piersią (https://beta.niebieskiepudelko.pl/jaka-jest-przewaga-karmienia-naturalnego-piersia-nad-karmieniem-sztucznym/)do 1 roku życia jest najzdrowsze, ale obserwacje wskazują, że egzema u dzieci ma częściej związek z ogólnymi czynnikami środowiskowymi niż ze składnikami diety!