Pierwsze szczepienia ochronne noworodka

Przed wypisaniem z Oddziału, zwykle w pierwszej lub w poczatkach drugiej doby życia, noworodek poddawany jest pierwszym szczepieniom ochronnym oraz testom przesiewowym. Jest szczepiony przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Po ocenie wytworzonej blizny, w przypadku jej braku, w dwunastym miesiącu życia szczepienie przeciw gruźlicy będzie powtórzone. Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby jest pierwszym z serii 3 szczepień powtarzanych co 4-6 tyg., stanowiących szczepienie podstawowe w pierwszym roku życia. Tak wczesne rozpoczęcie akcji szczepień ma uchronić Twoje maleństwo przed niepotrzebnym zachorowaniem

Noworodkowe testy przesiewowe dotyczą niedoczynności tarczycy, wrodzonej choroby metabolicznej o nazwie fenyloketonuria, a od 1999 r również drugiego groźnego, genetycznie uwarunkowanego schorzenia o nazwie mukowiscydoza. Istotą testów przesiewowych jest wychwycenie noworodków, u których podejrzewa się chorobę metaboliczną, spośród wszystkich urodzonych. Aby było to możliwe, muszą być spełnione dwa warunki:

1. wykonanie badań u każdego nowo narodzonego;
2. nałożenie takich systemów kontroli, które uniemożliwią pomyłkę w oznakowaniu badanego materiału, w tym przypadku dwóch kropli krwi noworodka pobranych z nakłucia piętki.

Jeśli przejrzysz dokładnie książeczkę zdrowia Twojego dziecka, zobaczysz naklejony znaczek potwierdzający wykonanie testu przesiewowego. Zawiera on logo instytucji wykonującej badania oraz numer badania. Ten sam numer identyfikacyjny jest umieszczany jeszcze w dwóch miejscach: w historii choroby dziecka i w laboratorium wykonującym oznaczenia.

Badane wrodzone schorzenia tzn. fenyloketonuria, mukowiscydoza i niedoczynność tarczycy bez natychmiastowego leczenia doprowadzają do głębokich upośledzeń rozwoju. Leczone wcześnie zapewniają rozwój prawidłowy, zwiększają komfort życia i zapobiegają powikłaniom. Potwierdzone kontrolami pierwszych testów podejrzenia chorób metabolicznych są następnie kierowane do wysoko specjalistycznych ośrodków celem objęcia wieloletnia opieką i leczeniem.

Przesiewowe badanie słuchu zapewniają aparaty do badania tzw. otoemisji akustycznych wywoływanych. Jeżeli badanie przesiewowe słuchu wykonane po urodzeniu jest nieprawidłowe, dziecko jest kierowane do ośrodków specjalistycznych, dla dalszych badań.
Badania ortopedyczne stawów biodrowych wykonywane po urodzeniu, jak również badanie obecności obu jąder w mosznie nowo narodzonego chłopca są też zaliczane do badań przesiewowych.

Do obowiązkowych należy również badanie okulistyczne u wszystkich noworodków urodzonych przedwcześnie. Chodzi o wczesne wykrycie niedowidzenia lub ślepoty, związanej z tzw. retinopatią wcześniaczą. Pojawić się ona może w tej grupie dzieci, zwłaszcza urodzonych z ekstremalnie małą masą ciała <1000 g, w wyniku toksycznego działania tlenu w mechanizmie uszkodzenia wolnorodnikowego niedojrzałych naczyń krwionośnych gałki ocznej. Tylko wczesne wykrycie tego schorzenia daje szanse uchronienia wcześniaka przed ślepotą.

W okresie pierwszych 72 godz. po porodzie stosowana jest rutynowa profilaktyka dla konfliktu serologicznego dotyczącego czynnika Rh zapobiegająca hemolitycznej chorobie noworodków. Polega ona na podaniu domięśniowym wszystkim kobietom z ujemnym czynnikiem Rh (Rh-), które urodziły dziecko Rh dodatnie (Rh+), immunoglobuliny anty-Rh D w ilości 150-300 µg. dla związania antygenu D, z którym zetknęły się w czasie porodu. Ma to chronić następne dziecko przed groźną chorobą zwaną chorobą hemolityczną noworodków (patrz: Zagadnienia szczególne).
Mimo korzyści wypływających z czterodniowego pobytu matki i dziecka w oddziale położniczym obserwuje się jednak ostatnio tendencję do wcześniejszego, czasem już w drugiej dobie, opuszczania szpitala. Przy dobrym stanie matki i dziecka jest to oczywiście możliwe, wymaga jednak zwiększonego i sprawnego nadzoru pozaszpitalnego oraz przywożenia zarówno matki, jak i dziecka na wczesne kontrole.