Skutki uboczne antybiotykoterapii – jak się chronić?

Antybiotyki to najskuteczniejsza metoda walki z bakteriami znana współczesnej medycynie. Jednak poza dobroczynnymi skutkami, potrafią też wywoływać liczne skutki uboczne. Jak antybiotyki mogą nam zaszkodzić? Jak się chronić przed negatywnymi skutkami antybiotykoterapii?

Skutki uboczne antybiotykoterapii

Skutki uboczne antybiotykoterapii obejmują szereg dolegliwości od ginekologicznych po przewodu pokarmowe, aż po trwałe uszkodzenia narządów w ciężkich przypadkach. Jednym z najczęstszych schorzeń wywołanych braniem antybiotyków jest kandydoza, czyli grzybica. Grzyby lubią atakować pochwy kobiet, które jednocześnie biorą antybiotyki oraz antykoncepcję doustną, choć nie tylko. Każda kobieta może być narażona na kandydozę pochwy podczas antybiotykoterapii, bo antybiotyki zabijają pałeczki kwasu mlekowego będące podstawą flory bakteryjnej miejsc intymnych, która chroni je przed drobnoustrojami. Bardzo często zdarzają się też reakcje alergiczne na antybiotyki, szczególnie te z penicyliną. Mogą pojawić się wysypki, zawroty głowy, a w skrajnych przypadkach nawet wstrząs anafilaktyczny.

Antybiotyki niszczą też pożyteczną florę bakteryjną naszego przewodu pokarmowego. W rezultacie w czasie kuracji wiele osób zmaga się z aftami lub pleśniawkami w jamie ustnej, a także uciążliwymi biegunkami. Dojść może nawet do stanów zapalnych jelit. Niektóre z antybiotyków wśród skutków ubocznych mają ciężkie dolegliwości, takie jak: uszkodzenia słuchu, zwłaszcza u dzieci, spowodowane działaniem gentamycyny, amikacyny lub neomycyny, problemy z wątrobą wywołane przyjmowaniem doksycykliny i nowobiocyny, uszkodzenia układu nerwowego lub działania nerek przy przyjmowanie kolistyny oraz zniszczenia szpiku kostnego przez detreomycynę lub nowobiocynę.

Niedawne badania profesora Andrey’a Morguna z Oregon State University opublikowane w periodyku naukowym „Gut” wykazały, że do uszkodzenia flory bakteryjnej jelit nie dochodzi tylko chwilowo, ale przez spożywanie antybiotyków można całkowicie doprowadzić do obumarcia komórek nabłonka jelit. Nabłonek jelita odpowiada za trawienie i wchłanianie pokarmu, jego uszkodzenia mogą zaburzać odporność. Narażone na skutki uboczne antybiotykoterapii są zwłaszcza małe dzieci, a także osoby starsze. Im częściej stosuje się antybiotyki oraz im szersze spektrum działania one mają, tym większe ryzyko skutków ubocznych.

Czym są dobre bakterie?

Skąd się biorą skutki uboczne brania antybiotyków? Przyczyną jest fakt, że leki nie odróżniają dobrych bakterii od złych – zwalczają wszystkie bez wyjątku. Bakterie to jednokomórkowe organizmy żywe. Chorobotwórcze wywołują infekcje, ale niechorobotwórcze, tzw. dobre bakterie spełniają korzystne funkcje w organizmie. Między innymi zwiększają odporność naturalną poprzez stymulację produkcji limfocytów oraz dają odporność na zakażenia, bo produkują substancję, która uniemożliwia przejście zarazków do krwi. Dobre bakterie są źródłem witamin oraz stymulują odnowę i uszczelniają ścianki nabłonka. Dobre bakterie chronią nas przed biegunkami i zmniejszają poziom cholesterolu we krwi, syntezuję witaminy z grupy B i produkują składniki niezbędne do wytworzenia witaminy K. Bakterie – te dobre i złe – lubią miejsca wilgotne, takie jak nos, jama, ustna, jelito, gardło, pochwa, oraz są także obecne na skórze.

Jak się chronić przed niepożądanymi skutkami antybiotyków?

Antybiotyki są skuteczne i mogą być bezpieczne, ale trzeba stosować je z głową. Jest kilka zasad przyjmowania antybiotyków, które pomogą uchronić dobre bakterie naszego organizmu przed ich siejącym pustoszenie działaniem. Po pierwsze, zawsze należy stosować antybiotyki w konsultacji z lekarzem. Nawet gdy zostały nam leki po poprzedniej kuracji i wydaje nam się, że mamy podobne objawy, jak przy ostatniej chorobie i możemy wziąć ten sam antybiotyk, możemy się mylić. Po drugie, antybiotyki trzeba stosować zgodnie z zaleceniami lekarza i tymi z ulotki, a także nigdy nie należy przerwać samodzielnie kuracji, nawet kiedy poczujemy się lepiej. Gdy pojawią się skutki uboczne, skonsultujmy z lekarzem zmianę preparatu. W kwestii samego przyjmowania antybiotyków, należy popijać je wodą, nigdy kawą, sokami cytrusowymi lub mlekiem, oraz najlepiej brać je godzinę przed jedzeniem lub około 2 godziny po. Ponadto warto stosować probiotyki lub suplementy diety – preparaty osłonowe zawierające żywe szczepy bakterii, np. Lactobacillus rhamnosus GG, jak krople Dicoflor (http://www.dicoflor.pl/pl/produkty/dicoflor-krople/), przeznaczone dla niemowląt i osób starszych. Nasza dieta podczas antybiotykoterapii powinna być bogata w jogurty, kefiry. W czasie kuracji należy odstawić preparaty z wapniem i żelazem.

Przestrzeganie zasad przyjmowania antybiotyków, stosowanie się do zaleceń lekarza, dobra dieta i przyjmowanie probiotyków ochronią nasz organizm w trakcie antybiotykoterapii przed skutkami ubocznymi. Leki zabiją tylko te złe bakterie, oszczędzając dobre.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!