Sezon grypy budzi co roku panikę i kontrowersje zarazem. Świat nagle dzieli się na zwolenników szczepień i ich przeciwników. Jak to się ma do najmłodszych dzieci?

Oficjalne statystyki naukowe mówią, że nawet 30% wszystkich małolatów doświadcza co roku przykrej influenzy, przy czym największa częstotliwość zachorowań obserwowana jest u najmłodszych, do 1 roku życia. I choć ogromna większość pediatrycznych przypadków grypy ma przebieg łagodny, łagodniejszy niż u dorosłych, i nie wymaga żadnej interwencji medycznej, w skali świata co roku na grypę umiera 374 tysiące niemowląt! Tylko w Stanach Zjednoczonych w 2018 r. na grypę zmarło 130 dzieci, a setki niemowląt były hospitalizowane. A i te dane zdaniem naukowców mogą być bardzo zaniżone, bowiem wiele maluchów trafia do szpitali z groźnymi powikłaniami i nie są nawet testowane pod kątem obecności wirusa grypy.

Przebieg grypy u niemowląt

Wielu rodziców nigdy nie dowie się, że ich bobas miał prawdziwą grypę. U niemowląt symptomy są bowiem bardzo podobne do oznak zwykłego przeziębienia, z tym, że często towarzyszą im wymioty i biegunka, a nawet wysoka gorączka. Niestety, u kilkumiesięcznego malca karmionego mlekiem matki biegunka jest trudna do identyfikacji, a podwyższona temperatura bywa przypisywana rosnącym zębom. Te symptomy zazwyczaj ustępują w przeciągu 5 dni.

W stosunkowo rzadkich przypadkach wirus influenzy powoduje dalsze komplikacje i u niemowląt rozwija się zapalenie zatok, ucha lub płuc. Zabójcze mogą okazać się też wysokie temperatury, zaś w poszczególnych przypadkach niemowlęcej grypy obserwuje się również zaburzenia oddychania, sinienie na twarzy, odwodnienie oraz drgawki. Te objawy wymagają oczywiście natychmiastowej wizyty w szpitalu.

Jeszcze kilka lat temu uważano, że ciężki przebieg grypy dotyczy tylko dzieci cierpiących na inne schorzenia, których system odpornościowy nie ma szans poradzić sobie z wirusem. Niestety, najnowsze badania dowodzą, że nawet zupełnie zdrowe niemowlęta mogą doświadczyć pełnego kalibru grypy. Aż 43% dzieci, które zmarły na grypę w Stamach Zjednoczonych w latach 2004-2012 nie miało żadnych uprzednich problemów medycznych!

Jak działa szczepionka?

Szczepionka na grypę (https://beta.niebieskiepudelko.pl/szczepienia-obowiazkowe-i-zalecane-w-wieku-przedszkolnym/)ma dwa zasadnicze cele. Po pierwsze, obniża ryzyko zachorowania; po drugie ogranicza szansę przekazania złośliwego wirusa dalszym ludziom, w szczególności dzieciom, których system odpornościowy jest zbyt słaby, aby podać im szczepionkę. Jest to więc na swój sposób także kwestia odpowiedzialności zbiorowej.

Dzieciom od 6 miesiąca życia podawać można szczepionkę w formie zastrzyku zawierającą martwe szczepy wirusa. Powyżej 2 roku życia dozwolona jest już szczepionka w formie sprayu do nosa, zawierająca żywe, ale osłabione wirusy. Po zastrzyku może pojawić się odczyn w postaci przejściowo podwyższonej temperatury, który nie jest powodem do niepokoju i powinien ustąpić w ciągu 2 dni. W Polsce niemowlęta szczepi się za pomocą preparatu 4-walentnego, ale tylko na życzenie rodziców i za pełną odpłatnością. Szczepienie odbywa się w dwóch dawkach oddzielonych od siebie o 4 tygodnie.

CDC, czyli amerykańskie centrum Kontroli Chorób zaleca oficjalnie, aby co roku na grypę szczepić wszystkie dzieci w wieku od 6 miesięcy do 8 lat, o ile ich stan zdrowia na to pozwala. Pierwsza dawka optymalnie powinna być podana przed pojawieniem się sezonowej grypy w danej społeczności. Szczególnie poleca się szczepienie grup podwyższonego ryzyka, a więc niemowląt z chorobami serca i nerek, astmą, HIV, zaburzeniami metabolicznymi oraz nowotworami.

Kontrowersje związane ze szczepionkami na grypę

Nawet najwięksi entuzjaści nie kryją, że szczepienia są dalekie do doskonałości. W przypadku grypy wskazuje się przede wszystkim ich ograniczoną efektywność – dla przykładu według danych amerykańskich za rok 2018 oferowana wówczas szczepionka na grypę okazała się skuteczna jedynie w 37% dla dorosłych i 61% dla dzieci. Wynika to oczywiście z faktów ciągłego mutowania wirusów influenzy i trudności w stworzeniu preparatu, który wyprzedzi przyszłość i odpowie na pytanie, jaki szczep zaatakuje nas w tym roku.

Co z niemowlętami do 6 miesiąca życia?

Dzieci, które nie ukończyły jeszcze pół roku nie mogą być szczepione na grypę. To oficjalne medyczne ograniczenie wynika z faktu, że u młodszych niemowląt powikłania związane z samą szczepionką stwarzają zbyt duże ryzyko zdrowotne. Pediatrzy odpowiedzialnością w tych przypadkach obciążają więc rodziców, którzy nie tylko powinni zaszczepić sami siebie, ale przede wszystkim zachowywać daleko idącą ostrożność. Mowa przede wszystkim o rygorystycznym myciu rąk, limitowaniu wizyt osób z zewnątrz, zwłaszcza tych wykazujących oznaki przeziębienia, a także unikaniu zabierania dziecka w zatłoczone miejsca publiczne.

Z aktualnych badań naukowych wynika wręcz, że szczepieniom na grypę (tylko określone preparaty) warto poddawać kobiety ciężarne – idealnie w trzecim trymestrze (https://beta.niebieskiepudelko.pl/trzeci-trymestr/), w okresie od 32 do 36 tygodnia ciąży, ponieważ wykształcone w ich rezultacie przeciwciała IgG są w stanie przekroczyć barierę łożyska, zaś przeciwciała IgA obecne są w mleku matki. Tym sposobem niemowlę do ukończenia 6 miesiąca życia chronione jest dzięki mamie! Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie popiera to stanowisko. Niestety, wielu lekarzy nie jest świadomych owego mechanizmu i nie zachęca ciężarnych pacjentek do szczepienia, które jest całkowicie bezpieczne z punktu widzenia zdrowia płodu, a może wręcz uratować mu życie w pierwszych miesiącach po porodzie.

Przeczytaj również: https://beta.niebieskiepudelko.pl/konronawirus/