Wiele czynników fizycznych oddziałuje na kobietę w ciąży z różnymi skutkami. Promieniowanie wydaje się jednym z większych zagrożeń – którego naprawdę warto się wystrzegać?

Promieniowanie, najogólniej mówiąc, to niewidoczny zwykle strumień cząsteczek i fal. Niektóre jego formy, jak promieniowanie UV towarzyszą nam na co dzień; z innymi przychodzimy do styczności jedynie w rzadkich sytuacjach. W kontekście ciąży najczęściej mówi się o promieniowaniu X, wykorzystywanym m.in. do zdjęć rentgenowskich.

Rentgen a ciąża

Ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie, szczególnie w I trymestrze ciąży, może być przyczyną nieprawidłowego rozwoju płodu, deformacji, upośledzenia mózgowego, a także nowotworów, zwłaszcza białaczki. Dlatego też zdjęcia RTG wykonuje się ciężarnym jedynie w sytuacjach zagrożenia życia. Jeżeli już muszą być wykonane, to należy je robić  sprzętem wysokiej klasy, który daje mniejsze promieniowanie, osłoniwszy dokładnie brzuch fartuchem ołowianym.

Pamiętaj! Noś zawsze przy sobie kartę ciąży. We wczesnym okresie ciąży, w przypadku utraty świadomości – np. w wypadku drogowym – może to być dla ratowników jedyna informacja o tym, że jesteś w stanie odmiennym i należy chronić Cię przed diagnostyką RTG.

Inne medyczne źródła promieniowania

Nie tylko zdjęcia rentgenowskie wystawiają nas jednak na działanie promieniowania X – inne niebezpieczne badania obejmują m.in. tomografię komputerową, mammografię, fluoroskopię, angiografię oraz medycynę nuklearną. Niektóre z nich wiążą się z doustnym przyjmowaniem środków radioaktywnych, które następnie w diagnostyce pozwalają zidentyfikować zmienione tkanki.

Generalną zasadą jest niedopuszczania kobiet ciężarnych to tych badań, o ile potencjalne korzyści nie przewyższają ryzyka. Każdy przypadek jest indywidualny i wymaga opinii lekarskiej. Bezpieczniejszą formą diagnostyki jest bez wątpienia rezonans magnetyczny. Podobne obostrzenia dotyczą zresztą matek karmiących piersią.

Czasami mimo wszystko ciężarnym chorym na nowotwory zaleca się poddanie się radioterapii, w celu walki z rakiem. Leczenie to może ratować życie, a odpowiednio dobrane dawki promieniowania nie muszą mieć szkodliwego działania dla płodu!

Promieniowanie w pracy

Niektóre zawody również stwarzają podwyższone ryzyko ekspozycji na promieniowanie. Należą do nich m.in. piloci samolotów i stewardessy, astronauci, technicy radiologii, osoby skanujące bagaż, pracownicy kopalni, wojskowi oraz pracownicy elektrowni atomowych. Kobieta, która dowie się, że jest w ciąży, a wykonuje pracę w warunkach zagrożenia promieniowaniem, powinna jak najszybciej powiadomić o tym pracodawcę, który jest zobowiązany zapewnić jej na czas ciąży i karmienia piersią zapewnić jej inne, bezpieczne stanowisko.

A co z kuchenką mikrofalową?

Działanie mikrofal na organizm ludzki jest żywo dyskutowane. Emitowane przez nie promieniowanie jest jednak niejonizacyjne, co oznacza, że nie zmienia molekularnej struktury obiektów, na które działa. W efekcie jest bardzo podobne promieniowaniu emitowanemu przez telefony komórkowe. Co więcej, nowoczesne urządzenia skonstruowane są tak, aby ewentualna ucieczka promieniowania była minimalna. Jak dotąd nie stwierdzono, aby stosowanie kuchenki mikrofalowej do podgrzewania potraw stwarzało zagrożenia dla zdrowia matki lub płodu. Niebezpieczne może być natomiast częste korzystanie z bardzo starych, nieszczelnych urządzeń.