Urlopy rodzicielskie – zmiany od 2016 roku

Artykuł został opracowany na podstawie danych z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej dostępnych na stronie www.rodzicielski.gov.pl

2 stycznia 2016 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące wykorzystywania urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Z artykułu dowiecie się, co się zmieniło i jakie urlopy przysługują rodzicom zgodnie z nowymi regulacjami.

Najważniejsze zmiany od 2016 roku:

1. Dodatkowy urlop macierzyński jest teraz częścią urlopu rodzicielskiego

   Zgodnie z nowymi przepisami, istnieją 2 rodzaje urlopów związanych z narodzinami dziecka:

   1) Urlop macierzyński (podstawowy)

   Długość urlopu macierzyńskiego podstawowego jest taka, jak do tej pory, czyli 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, od 31 do 37 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie

   2) Urlop rodzicielski

   Wymiar urlopu rodzicielskiego to do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie i do 34 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie

   Uwaga: Łączna długość płatnych urlopów związanych z narodzinami dziecka nie zmienia się i wynosi do 52 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i od 65 do 71 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie.

2. Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo lub w maksymalnie 4 częściach

   Do tej pory urlop rodzicielski można było podzielić na maksymalnie 3 części, teraz są to już 4 części. Jeżeli decydujemy się na rozłożenie urlopu na części, powinny one przypadać bezpośrednio jedna po drugiej.

   Wyjątek: Nowe przepisy pozwalają wziąć do 16 tygodni urlopu rodzicielskiego w czasie, który nie przypada bezpośrednio po poprzedniej części urlopu. Decyzja o skorzystaniu z takiej możliwości i wyborze terminu należy do rodziców. Można na przykład wziąć taki urlop w czasie, gdy dziecko idzie do przedszkola lub szkoły, by ułatwić mu przystosowanie się do zmiany. Pamiętajmy jednak, że gdy decydujemy się na wykorzystanie jednej części urlopu rodzicielskiego w ten sposób, pomniejszamy liczbę części przysługującego nam urlopu wychowawczego.

3. Można wykorzystać część urlopu rodzicielskiego do ukończenia przez dziecko 6. roku życia

   Urlop rodzicielski można wziąć bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim i wykorzystać go nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia.

4. Urlop ojcowski można wziąć do ukończenia przez dziecko 2. roku życia

   Wymiar urlopu ojcowskiego to maksymalnie 2 tygodnie. Teraz tatusiowie będą mieli czas na jego wykorzystanie aż do ukończenia przez dziecko 2. roku życia (wcześniej: do 1. roku życia). Można także podzielić urlop na dwie części i skorzystać z nich w dogodnym dla siebie czasie.

5. Jeśli łączymy urlop rodzicielski z pracą na niepełny etat, urlop wydłuża się proporcjonalnie

   Tak jak do tej pory, można połączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z pracą w niepełnym wymiarze godzin. Zmiana polega na tym, że teraz długość urlopu rodzicielskiego w takim przypadku będzie wydłużona proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, maksymalnie do 64 tygodni w przypadku urlopu na 1 dziecko lub do 68 tygodni w przypadku urlopu na więcej dzieci urodzonych podczas jednego porodu.

   Jak to wygląda w praktyce? Jeśli pracując na pół etatu korzystasz jednocześnie z 8 tygodni urlopu rodzicielskiego, Twój urlop rodzicielski wydłuża się o 4 tygodnie (8 tygodni x ½ etatu), podczas których nie wykonujesz pracy.

6. Twój partner jest zatrudniony na etacie a Ty prowadzisz działalność gospodarczą? Możecie wymieniać się opieką nad dzieckiem i świadczeniami rodzicielskimi

   Do tej pory tata dziecka będący pracownikiem na etacie nie mógł korzystać z urlopu rodzicielskiego w sytuacji, gdy mama dziecka była ubezpieczona jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

   Zgodnie z nowymi przepisami, rodzice mogą wymieniać się opieką nad dzieckiem i świadczeniami rodzicielskimi w takiej sytuacji.

   Jak to wygląda w praktyce? Wyobraźmy sobie taką sytuację: mama dziecka prowadzi działalność gospodarczą i opłaca w związku z tym składki na ubezpieczenia społeczne. Tata dziecka jest pracownikiem zatrudnionym na etacie. Mama będzie pobierać zasiłek macierzyński przez 20 tygodni, czyli przez tyle, ile trwa urlop macierzyński. Tata będzie mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego na to dziecko.

7. Coroczne zwolnienie od pracy w związku z wychowaniem dziecka do 14. roku życia można teraz brać również w godzinach

   Rodzice dziecka mogą otrzymać raz w danym roku kalendarzowym zwolnienie od pracy, jeśli wychowują przynajmniej jedno dziecko do 14. roku życia. Do tej pory zwolnienie można było wykorzystać tylko w dniach (wymiar wynosi 2 dni), a teraz jest możliwe także wykorzystanie go w godzinach (wówczas wymiar wynosi16 godzin).

   Uwaga: W pierwszym wniosku o udzielenie zwolnienia w danym roku musimy określić, czy chcemy je wziąć w wymiarze godzinowym, czy też w wymiarze dziennym. Jeżeli w pierwszym wniosku jedno z rodziców zaznaczy, że chce wziąć 4 godziny takiego zwolnienia, to do końca roku może wykorzystać przysługujące mu 12 godzin (tylko w wymiarze godzinowym, nie może już przejść na wymiar dzienny).

8. Pozostałe zmiany:

    

   • Można zrezygnować z urlopu rodzicielskiego w dowolnym momencie (za zgodą pracodawcy)
   • Zarówno mama jak i tata dziecka mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego i wychowawczego
   • Termin składania wniosku o urlop rodzicielski / wychowawczy lub jego część wydłużył się do 21 dni (do tej pory było to 14 dni)