Marzeniem każdego rodzica jest, aby dziecko spało dobrze i na drugi dzień było wyspane. Niestety, wczesne dzieciństwo obfituje w powody, aby noc była niespokojna…

Szacuje się, że nawet połowa wszystkich dzieci w wieku przedszkolnym doświadcza problemów z nocnym wypoczynkiem. Pediatrzy zwracają szczególną uwagę na:

• Bezdech nocny – pojawia się zwykle między 2 a 8 rokiem życia i dotyczy nawet 1-5% dzieci; objawia się chrapaniem, bólami głowy w ciągu dnia, dziwnymi pozycjami w trakcie snu, problemami ze skupieniem uwagi. Leczenie obejmuje często wycięcie tzw. trzeciego migdałka.
• Somnabulizm / lunatykowanie – obserwowane nawet u 17% dzieci; najczęściej dotyczy chłopców w wieku 8-12 lat; wymaga czasem leczenia farmakologicznego, a przede wszystkim poprawy warunków snu i bezpieczeństwa nocnego;
• Lęki nocne – pojawiają się u 1-6% małych dzieci; objawiają się krzykami i płaczem przez sen, trudnościami w przebudzeniu, zwykle pojawiają się w pierwszej fazie nocy. W wyjątkowych wypadkach leczone są nawet benzodiazepiną.
• Koszmary – dotyczą nawet 10-50% dzieci w wieku od 3 do 5 lat; wiążą się z nieprzyjemnymi snami w drugiej połowie nocy; mogą powodować niechęć do spania w ogóle i złe samopoczucie. Dzieci potrafią sobie rano dokładnie przypomnieć cały sen. W poważniejszych przypadkach lekarz może zalecić terapię kognitywną.
• Behawioralna bezsenność – pojawia się u 10-30% dzieci i polega na problemach z uśnięciem i/lub częstym wybudzaniu się; w efekcie maluchy mogą często ociągać się przed pójściem spać i wręcz „nie lubić” spania. Dobre nawyki i konsekwencja rodziców okazują się kluczowe w rozwiązywaniu tego problemu.

Jak pomóc dziecku?

Zdrowy, spokojny sen wymaga przestawienia z fazy aktywności dziennej na fazę nocnego wyciszenia. Pamiętajmy, że dziecko do snu trzeba przygotować, pogodnie nastroić, nie budzić lęków i niepokoju. Lepiej coś opowiedzieć lub przeczytać, niż pokazać! Bajka przed snem powinna być spokojna, pogodna, budząca życzliwe skojarzenia. Nie powinno być w niej przemocy, silnych emocji, nieprzyjemnych skojarzeń czy nadmiaru adrenaliny.

Pomocny jest zdecydowanie codzienny rytuał kolacji, kąpieli i kładzenia się do łóżka. Stłumione, ciepłe oświetlenie, cisza lub łagodna, nastrojowa muzyka oraz ogólna atmosfera spokoju i pogody to najlepsze środek na zdrowy sen. Bardzo ważne jest również przestrzeganie regularnej pory kładzenia się spać – przemęczone dzieci co do zasady źle śpią!

W przypadku lęków nocnych, somnabulizmu i koszmarów szczególną rolę odgrywa pozytywne wsparcie psychologiczne, a czasami również umyślne wybudzanie dziecka w nocy. Ogólne zwiększenie ilości snu paradoksalnie również może pomóc!

Bibliografia:

Common Sleep Disorders in Children, Am Fam Physician. 2014 Mar 1;89(5):368-377., https://www.aafp.org/afp/2014/0301/p368.html