Czy w czasie ciąży należy przyjmować dodatkowo witaminy? Które są szczególnie wskazane?

Przy każdej wizycie u ginekologa natkniesz się na plakaty i ulotki reklamujące suplementy, które mają rzekomo zagwarantować Twemu dziecku zdrowie, a ciąży prawidłowy przebieg. Czy wszystkim takim komunikatom należy wierzyć? Czy nie wystarczy jeść zdrowo? Te pytania zadaje sobie każda ciężarna, a większość woli chuchać na zimne i chętnie sięga po preparaty oferowane przyszłym mamom w aptekach. Rozszyfrowujemy ich więc ich prawdziwe znaczenie…

Witaminy kluczowe dla rozwoju płodu

Faktycznie, niektóre witaminy odgrywają bardzo istotną rolę w zapobieganiu wadom rozwojowym płodu i stąd naukowcy oraz lekarze polecają suplementację nimi wszystkim kobietom ciężarnym. W czasie ciąży zwiększa się bowiem zapotrzebowanie na poszczególne związki, których organizm nie potrafi samodzielnie wytworzyć, i klasyczna dieta może nie pokrywać wszystkich potrzeb. Do takich witamin zaliczamy przede wszystkim:

• Kwas foliowy – najistotniejszy z punktu widzenia rozwoju płodu suplement, którego odpowiednia podaż zapobiega wadom wrodzonym cewy nerwowej, takim jak rozszczep kręgosłupa czy rozszczep podniebienia. Podczas gdy normalne kobiety w wieku do 50 lat potrzebują go dziennie 400 mikrogramów, ciężarne wymagają 600 mikrogramów dziennie! Trudno jest dostarczyć takie ilości z pożywieniem, zwłaszcza, że w pierwszym trymestrze, kiedy kształtuje się kręgosłup i układ nerwowy, przyszłe mamy często jedzą skąpe ilości ograniczonej tematycznie strawy. Kwas foliowy zapobiega również wadom serca, wspomaga syntezę DNA i produkcję czerwonych ciałek krwi. Co zas najważniejsze, nie wykazuje żadnych skutków ubocznych! Suplementację warto rozpocząć jeszcze przed planowanym zajściem w ciążę.
• Witamina D – zwana inaczej witaminą słońca jest w znaczący sposób uzależniona od ekspozycji na promienie słoneczne. Jesienią i zimą większa część społeczeństwa cierpi więc na jej niedobór. Z punktu widzenia ciężarnych witamina D jest istotna, ponieważ wpływa na formowanie kości, odporność oraz podział komórek. Jej niedobór zwiększa ryzyko cesarskiego cięcia, preeklampsji, przedwczesnego porodu oraz cukrzycy ciążowej. Polecana minimalna dawka wynosi 600 IU dziennie, choć niektóre źródła polecają raczej 1000 IU.
• Witamina B12 – uważana jest za najbardziej deficytową witaminę w całości populacji. Jej niedobór zagraża przede wszystkim weganom i osobom na diecie. Deficyt B12 w czasie ciąży również łączony jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wad cewy nerwowej. Niedostatek może również ograniczać płodność! Zalecana dla ciężarnych dawka dzienna to 2.6 mikrograma witaminy B12.

Co z innymi witaminami?

Większość preparatów dla ciężarnych zawiera dodatkowo witaminę C, która w ogólny sposób chroni komórki ciała. Suplementacja w tym kontekście nie jest jednak zwykle konieczna – nasze potrzeby pokrywa zróżnicowana dieta z dużą ilością świeżych warzyw i owoców. Na pewno unikać należy z kolei preparatów z witaminą A oraz E – ta pierwsza w dużych ilościach może mieć bowiem toksyczny wpływ na wątrobę; ta druga zaś w świetle współczesnej wiedzy nie przynosi ciężarnym żadnych korzyści, a dodatkowo zwiększa ryzyko przedwczesnego pękniecia błon płodowych!

Inne suplementy

Poza witaminami ciężarnym poleca się dbać o odpowiedni poziom minerałów w diecie – suplementacja w wielu przypadkach może być wskazana. Za najbardziej kluczowe uważa się:

• żelazo – niezbędne dla prawidłowego transportu tlenu w zwiększonym krwioobiegu jego niedobór prowadzić może do anemii, depresji i przedwczesnego porodu;
• magnez – jego brak prowadzić może do nadciśnienia u ciężarnych i przedwczesnego porodu; suplementacja wydaje się zapobiegać ograniczeniom rozwoju płodu;
• wapń – jest kluczowy dla rozwoju układu kostnego płodu; jego niedobór grozi rozwojem preeklampsji;
• cynk – jego deficyt jest co prawda rzadko spotykany, ale może ograniczać rozwój płodu rokować gorzej dla przebiegu ciąży.

Pamiętaj!

Witaminy zapewniają właściwy przebieg wielu procesów metabolicznych w organizmie, zwiększają jego odporność i są niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka. Jednak nadmiar niektórych witamin może być szkodliwy. Dlatego stosowanie wszelkich preparatów witaminowych w ciąży powinnaś skonsultować z lekarzem.

Bibliografia:

https://www.healthline.com/nutrition/supplements-during-pregnancy#safe-supplements 

https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/vitamins-minerals-supplements-pregnant/

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jppr.1438