Z badań naukowych wynika, że istnieje poważny związek między endometriozą a niepłodnością. Mamy jednak także dobre wieści – choroba zdecydowanie nie przekreśla Twoich szans na zostanie mamą!

Endometrioza, zwana inaczej gruczolistością zewnętrzną, to schorzenie definiowane jako obecność tkanki błony śluzowej macicy (endometrium) poza macicą. Brzmi stosunkowo niegroźnie, ale powoduje ona chroniczny stan zapalny, silne bóle i bliznowacenie, które mogą poważnie zaburzać anatomię miednicy kobiety. Zazwyczaj diagnozowana u młodych kobiet, oprócz dyskomfortu powodować może również bóle podczas stosunków seksualnych oraz zaburzenia miesiączkowania. Nawet 20-25% pacjentek nie przejawia jednak żadnych symptomów.

Skąd się bierze endometrioza?

Choć endometrioza nie jest zjawiskiem powszechnie znanym, dotyka sporej części kobiet, bo nawet 6-10% ogólnej populacji płci żeńskiej. Niestety, naukowcy nie znają dokładnego powodu rozwoju endometriozy. Jak dotąd sugeruje się, że przyczyną może być genetyka – endometrioza pojawia się bowiem częściej w ramach określonych rodzin. Inne teorie wskazują również na zaburzenia miesiączkowania, w których endometrium, zamiast wydostawać się na zewnątrz dróg rodnych wraz z krwią, wędruje przez jajowody i zaczyna rosnąć w jamie miednicy. Możliwy jest również związek z wadliwym działaniem systemu immunologicznego oraz przemieszczaniem się komórek endometrium w ramach systemu limfatycznego lub krwiobiegu.

Jednym słowem, nie jest w żaden sposób Twoją winą, że cierpisz na endometriozę!

Endometrioza a szanse na zajście w ciążę?

Szacuje się, że nawet 25-50% wszystkich niepłodnych kobiet ma endometriozę, zaś 30-50% pacjentek z endometriozą nie może mieć dzieci. Wynika z tego jasno, że jest to ważny czynnik ograniczający szanse na zajście w ciążę. Bezpośrednią przyczyną trudności z zapłodnieniem może być zmieniona budowa dróg rodnych (np. zablokowanie jajowodów), zaburzenia endokrynologiczne i owulacyjne, zaburzenia otrzewnej, a także zmiany zachodzące funkcji samego endometrium, które wyściela macicę i normalnie jest miejscem zagnieżdżenia się embrionu.

Leczenie endometriozy

Endometriozę leczy się nie tylko ze względu na marzenia o potomstwie, ale także dla polepszenia komfortu życia. Obserwacje wskazują, że problem ten wielkim cieniem pada na normalne funkcjonowanie kobiety, jak również jakość jej współżycia partnerskiego. Współczesna medycyna dysponuje różnymi terapiami, przy czym w ciągu życia pacjentki konieczne może być zastosowanie kombinacji kilku z nich:

• antykoncepcja hormonalna łagodzi skutecznie objawy przerostu endometrium, ale sama w sobie oczywiście uniemożliwia zajście w ciążę; może być więc oferowana jako leczenie przygotowujące do ciąży;
• preparaty androgeniczne oraz zawierające agonistów hormonu uwalniającego gonadotropinę (GnRH) również skoncentrowane są na łagodzeniu symptomów;
• antagoniści GnRH i progesteronu mogą z kolei faktycznie ograniczyć nasilenie endometriozy;
• inne związki modulujące działanie hormonów żeńskich;
• laparoskopowe usuwanie tkanki;
• chirurgiczne usuwanie przerastającego endometrium.

Niestety, nie wiemy dokładni, w jakim stopniu leczenie zwiększa szanse kobiety z endometriozą na poczęcie. Pojedyncze studia są jednak optymistyczne – np. usuwanie laparoskopowe cyst na jajnikach zdecydowanie poprawia płodność. Każda pacjentka potrzebuje jednak indywidualnego podejścia, bo skala i sposób rozrostu endometrium potrafią być skrajnie różne. Należy też liczyć się z długą perspektywą leczenia oraz nieprzyjemnymi skutkami ubocznymi. Są to jednak wyrzeczenia, które naprawdę warto podjąć, współpracując z lekarzem, bowiem wiele kobiet nawet z zaawansowaną endometriozą zachodzi w ciążę i rodzi zdrowe dzieci!

Tutaj warto podkreślić, że reprodukcja asystowana, a konkretnie zapłodnienie pozaustrojowe są na świecie uznawane za jedną z najważniejszych technik walki z niepłodnością u kobiet z endometriozą. Proponuje się ją przede wszystkim, jeśli również u partnera podejrzewane są problemy z płodnością, jajniki nie spełniają swojej funkcji lub inne metody leczenia zawodzą.

Czy endometrioza oznacza zwiększone ryzyko w ciąży?

Dobra wiadomość jest taka, że gdy już uda Ci się zajść w ciążę mimo endometriozy, Twoje szanse na urodzenie zdrowego dziecka są bardzo wysokie. Generalnie, gruczolistość zewnętrzna nie jest bowiem uważana za czynnik ryzyka i nie stanowi nawet powodu do bardziej szczegółowego monitorowania przebiegu ciąży.

Ciężarne z endometriozą, owszem, mają nieznacznie większe prawdopodobieństwo krwawienia w ostatnim trymestrze, a także przedwczesnego porodu lub urodzenia mniejszego noworodka, ale żadnej z tych sytuacji nie trzeba się specjalnie obawiać. Większe jest również ryzyko poronienia lub łożyska przodującego – niestety, żadnemu z nich nie da się zapobiec.

Co ciekawe, przykre symptomy endometriozy czasami ustępują w okresie ciąży dzięki zmianom w funkcjonowaniu hormonów, przede wszystkim progesteronu, choć po porodzie mogą oczywiście powrócić do dawnego stanu i znowu być problemem przy kolejnym poczęciu. Niektóre ciężarne z kolei narzekają na pogorszenie się objawów, co łączone jest zwykle z wyższym poziomem estrogenu.

Tak czy inaczej, endometrioza, choć znacząco utrudnia zostanie mamą, nie oznacza konieczności rezygnacji z marzeń o potomstwie. Współczesna medycyna zachęca kobiety do podejmowania walki o macierzyństwo!

——————-

Bibliografia:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2941592/

https://www.nhs.uk/conditions/endometriosis/

https://www.pregnancybirthbaby.org.au/how-endometriosis-affects-pregnancy

https://www.healthline.com/health/endometriosis/endometriosis-during-pregnancy#symptoms