Około 20 tygodnia ciąży wykonuje się przyszłej mamie tzw. krzywą cukrową, czyli badanie stężenia glukozy we krwi po obciążeniu. Co robić, jeśli wynik jest nieprawidłowy?

Cukrzyca to częste powikłanie metaboliczne w okresie ciąży, do którego predysponować mogą m.in. otyłość ciążowa, cukrzyca w poprzedniej ciąży, a także wcześniejsze urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg. Nawet jednak kobiety, które nie spełniają żadnego z tych kryteriów, mogą zostać niemile zaskoczone złym wynikiem testu na cukrzycę. Na szczęście, problem nie wymaga zwykle leczenia insuliną, jak w przypadku klasycznych diabetyków, ale wystarczającym krokiem bywa zmiana codziennego jadłospisu.

Podstawowe zalecenia dietetyczne dla kobiet z cukrzycą ciążową

Słowo „dieta” brzmi strasznie, bowiem kojarzy się z głodzeniem. Tymczasem przyszła mama nie powinna odmawiać sobie jedzenia – jej dobowe zapotrzebowanie na energię sięga w okresie oczekiwania na dziecko 1500-2400 kcal. Zdaniem specjalistów ds. żywienia ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie 40—50% tej ilości powinny zapewniać węglowodany, ok. 20% białka, a 20-30 % tłuszcze. Ważne jest jednak, aby ciężarna nigdy nie chodziła głodna, a dziennie spożywała nawet 6-8 posiłków równomiernie rozłożonych w ciągu całego dnia. Śniadanie powinno być spożywane wcześnie, najlepiej przed 8.00, zaś całkowicie należy zrezygnować z cukru i słodyczy.

Produkty, które natomiast powinny w większych ilościach znaleźć się w cukrzycowym jadłospisie dla ciężarnych to:

• Pełnoziarniste produkty zbożowe (pieczywo, kasze, płatki, makarony razowe, itd.);
• Fermentowane produkty nabiałowe (kefir, jogurt, maślanka, sery);
• Surowe warzywa i owoce o niskiej zawartości cukru;
• Gotowane i pieczone warzywa takie jak: brokuły, kalafior, kapusta, ogórki, papryka, pomidory, rzodkiewka, cukinia, por, szpinak, cykoria;
• Roślin strączkowe;
• Chude wędliny, pieczone i gotowane mięso, ryby;
• Orzechy, pestki, ziarna.

Przykładowy jadłospis dla ciężarnej z cukrzycą

Pomysły na pierwsze i drugie śniadanie:

• Pieczywo razowe z masłem, szynką drobiową i warzywami;
• Bułka pełnoziarnista z masłem i twarogiem, jabłko;
• Płatki owsiane z jogurtem i orzechami;
• Niesłodzona mieszanka muesli z jogurtem;
• Naleśniki z mąki pełnoziarnistej z twarożkiem i kwaśnymi owocami;
• Chrupki chleb z masłem i rybą/serem;
• Jajecznica z 3 jaj, chrupki chlebek oraz pomidory;

Przykładowe dania obiadowe:

• Zupa jarzynowa z makaronem oraz filet z kurczaka z surówką;
• Sałatka Cezara z kurczakiem;
• Ryba na parze i pieczone warzywa;
• Kasza gryczana z ciecierzycą, ziołami i surówką z ogórków;
• Indyk pieczony z batatami oraz surówka z kapusty;
• Gotowane ziemniaki, kotlety z chudej wołowiny, szpinak ze śmietaną;

Podwieczorki:

• Jogurt i banan;
• Serek śmietankowy z truskawkami;
• Garść orzechów i pestek;
• Sałatka z cytrusów i jabłek;
• Chlebek maca z pastą z soczewicy;
• Muffin bananowy/marchwiowy bez cukru;

Kolacje:

• Bułka z żółtym serem i sałatka z selera z jogurtem;
• Tost z tuńczykiem i ogórki kiszone;
• Kuskus z warzywami i pestkami słonecznika;
• Pizza na cienki cieście z warzywami.

Do posiłków można spożywać niesłodzoną herbatę, kawę, kawę zbożową z mlekiem, a także wodę i napary ziołowe.

Czego unikać przy cukrzycy ciążowej?

Jeśli jesteś w ciąży i wykryto u Ciebie zbyt wysoki poziom glukozy, zdecydowanie postaraj się wyeliminować z diety takie składniki pokarmowe jak:

• Słodkie pieczywo z miodem, syropami, słodem, karmelem;
• Białego ryżu, zwłaszcza w postaci rozgotowanej;
• Mleka, które jest bogate w laktozę;
• Bogatych w cukry warzyw i owoców: winogron, bananów, daktyli, śliwek, a także gotowanych buraków, ziemniaków, marchwi, groszku czy kukurydzy;
• Soki i napoje słodzone;
• Dżemy, konfitury.

Warto również ograniczać tłuste mięsa (wieprzowinę, kaczkę, gęś), wędliny z dużą zawartością tłuszczu i pełnotłuste sery. Nie powodują one co prawda wzrostu poziomu glukozy we krwi, ale mogą niepotrzebnie podwyższać bilans kaloryczny, skutkując wzrostem nadwagi, która przy cukrzycy jest bardzo niekorzystna. Oczywiście, raz na jakiś czas i ciężarna z cukrzycą może pozwolić sobie na jakiś mały kaprys – warto jednak pamiętać, że przestrzeganie powyższych zaleceń w znaczący sposób przekłada się na zdrowie matki i dziecka. Nieleczona cukrzyca ciążowa może zwiększać ryzyko otyłości i cukrzycy u obojga, jak i innych zaburzeń metabolicznych, łącznie z makrosomią płodu, czyli dużą wagą urodzeniową noworodka! To tylko kilka miesięcy, a stawka jest zbyt duża, aby niepotrzebnie ryzykować.

Bibliografia:

„Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą”, Ginekologia i Periantologia Praktyczna, 2017

https://www.su.krakow.pl/repozytorium-plikow/strefa-pacjenta/zalecenia-po-hospitalizacji/79-dp-05c-dieta-dla-pacjentki-z-cukrzyca-ciazowa-z-przykladowym-jadlospisem-dla-diety-1800-kcal/file