Historie, które przydarzają się ciężarnym, byłyby doskonałym tematem na kabaret. Naukowcy nas jednak rozgrzeszają: mózg ciążowy to przypadłość powszechna i w pełni uzasadniona biologicznie.

Czym jest mózg ciążowy? To skrótowa nazwa zjawiska dotykającego kobiety ciężarne i objawiającego się poważnymi problemami z pamięcią. Niektóre z jego przejawów bywają bardzo niepokojące i stresujące, co łatwo zrozumieć. Oto bowiem doświadczona nauczycielka zapomina treści materiału edukacyjnego dla szkoły podstawowej, a sekretarka zaczyna mieć problemy z kojarzeniem osób i nazwisk. Na szczęście, istnieją naprawdę minimalne szanse, aby takie symptomy w czasie ciąży oznaczały rozwój demencji czy choroby Alzheimera. Najczęściej, to bowiem właśnie nic innego jak syndrom mózgu ciążowego.

Zabawne objawy

Ogromna większość kobiet w ciąży doświadcza owych przykrych sytuacji w zmieniającym się nasileniu. Są dni, kiedy funkcjonujemy całkiem dobrze, nawet w aspekcie profesjonalnym, i takie, w których trzy razy idziemy do kuchni, za każdym razem zapominając po co. Owe uciekające imiona, nazwiska, liczby, słowa i postanowienia to najczęstsze symptomy syndromu zwanego mózgiem ciążowym. W języku angielskim nazywa się go często mgłą i jest to określenie bardzo trafne – zupełnie jakby gęsta mgła zaległa przejściowo w umyśle, uniemożliwiając skojarzenie prostych faktów.

W konkretnych przykładach opowiadanych przez kobiety na forach internetowych spotkać się można z sytuacjami wstydliwymi i kosztownymi. Gubimy telefony komórkowe, odkładamy przedmioty w różne dziwne miejsca, zapominamy co i kiedy trzeba uruchomić w aucie czy piekarniku, nie potrafimy dokończyć zdania, dobieramy absurdalne słowa, a czasem nawet przyprawiamy się o kontuzje, polewając się wrzątkiem, zapominając o wystającym brzuchu czy stopniach za progiem. Można też przeczytać o przyszłych mamach zostawiających mrożonki na stole, zapominających zapłacić za benzynę, otwierających dom kluczami od samochodu czy próbującymi (bezskutecznie) uruchomić spłuczkę w toalecie włącznikiem od światła.  Są wręcz kobiety, które twierdzą, że udało im się zapomnieć, że są w ciąży!

Co na to medycyna?

Mózg ciążowy nie jest de facto schorzeniem, ale bywa definiowany jako zespół symptomów kognitywnych typowych dla stanu brzemiennego. Do tej definicji włącza się obok zaburzeń pamięci silne rozkojarzenie, niezdolność do skupienia uwagi i ogólne oderwanie od rzeczywistości. Skąd to się jednak bierze?

Najbardziej prawdopodobną hipotezą wydaje się wpływ hormonów (https://beta.niebieskiepudelko.pl/hormony-ciazowe/) żeńskich na mózg, doświadczany czasem w mniejszym stopniu również podczas klasycznych cykli miesiączkowych. Istotne skoki estrogenu i progesteronu faktycznie mają bowiem wyraźne przełożenie na pracę mózgu w różnych aspektach – od libido po zdolności intelektualne właśnie. Także prolaktyna i oksytocyna, inne hormony blisko związane z ciążą, są zdaniem naukowców w stanie aktywnie zmieniać funkcjonowanie mózgu – zdaniem ewolucjonistów jest to zmiana nakierowana na zaspokojenie potrzeb dziecka przede wszystkim. Innymi słowy, chodzi o to, aby instynkt opiekuńczy stał się głośniejszy niż ciekawość świata czy logiczne myślenie.

Inna prawdopodobna hipoteza dodaje do wpływu hormonów również chroniczne zmęczenie (https://beta.niebieskiepudelko.pl/zmeczenie-i-sennosc-jak-radzic-sobie-z-dolegliwosciami-w-czasie-ciazy/) wynikające zarówno z problemów ze spaniem, jak i ogólnego wyczerpania fizycznego.

Kiedy mózg ciążowy ustępuje?

Niestety, koniec ciąży nie musi oznaczać automatycznego zniknięcia męczących objawów ze strony mózgu. W niektórych badaniach wykazano, że kobiety nawet do drugiego roku po porodzie cierpią na charakterystyczne rozkojarzenie i kłopoty z pamięcią, choć w mniejszym już zazwyczaj nasileniu. W jednym z eksperymentów zasugerowano wręcz pewne trwałe zmiany w postaci zmniejszenia się obszarów szarej materii w mózgu kobiet po ciąży w porównaniu z okresem przed zapłodnieniem. Możliwe więc, że ograniczona strata intelektualnego potencjału jest ceną, jaką musimy zapłacić za macierzyństwo. Każda mama chyba zgodzi się jednak, że owa transakcja się opłaca! Niektórzy eksperci mówią o tej zmianie właśnie w kontekście dojrzewania i specjalizacji organizmu kobiety – na skanach mózgu matek widać bowiem powiększenie innych obszarów odpowiedzialnych m.in. za emocje.

Jak radzić sobie z mózgiem ciążowym?

Niezależnie od wszystkiego, na potencjalne problemy pamięciowe warto przygotować się zawczasu, aby oszczędzić stresu innym i sobie. Co można zrobić w ramach prewencji?

• Zapisywać! Wszystkie ważne daty, spotkania, adresy, czynności warto skrupulatnie umieszczać w kalendarzu.
• Wykorzystywać alarmy w telefonie. To, że rano przeczytasz w kalendarzu o wizycie lekarskiej, nie znaczy, że o niej nie zdążysz zapomnieć. Odpowiednio ustawione alarmy ratują wówczas z opałów.
• Relaksować się (https://beta.niebieskiepudelko.pl/joga-w-ciazy-techniki-relaksacyjne-w-czasie-ciazy/) i medytować – obserwacje wskazują, że spokojny mózg działa lepiej.
• Dbać o jakość i ilość snu, nawet kosztem obowiązków domowych i osobistych przyjemności.
• Korzystać z ruchu  na świeżym powietrzu – dotlenienie i dokrwienie mózgu optymalizują jego pracę.
• Traktować zapominanie i rozkojarzenie z dystansem i humorem – stres (https://beta.niebieskiepudelko.pl/tryb-zycia-w-czasie-ciazy-ciaza-a-stres/) tylko pogarsza sytuację.
• Spożywać pokarmy i suplementy z kwasami tłuszczowymi omega 3.
• Prosić o pomoc! W ciągu tych dziewięciu miesięcy nie wszystko musi być na naszej głowie – im mniej będziemy musiały pamiętać, tym łatwiej nam pójdzie!