Rozwijanie języka dziecka w zabawach

Przedstawiamy poniżej parę zabaw które pomogą rozwinąć język i mowę u Twojego przedszkolaka.

Łańcuszek wyrazów
Zabawa wymaga od dzieci umiejętności analizy i syntezy wyrazów, wyodrębniania głosów w wymawianych wyrazach. Mówimy wyraz np. Abażur. Zadaniem dziecka jest dobranie następnego w łańcuszku wyrazu według reguły: wyraz zaczyna się na ostatnią literę (słyszana głoskę), czyli r. Zasada doboru następnego wyrazu jest taka sama. Powstaje łańcuszek słów np: Abażur – rybak – kot –traktor –itd.

Rozróżnianie głosek w wyrazie
Klaśnij w ręce jak usłyszysz wyraz który zaczyna się na A: stół, książka, krzesło, Agata, kot, awantura

Sylabowe domino: Sylaby – układanie wyrazów z rozsypanki sylabowej
Takie domino sylabowe możemy sami przygotować drukując wyrazy a następnie tnąc je na sylaby. Zabawa polega na układaniu wyrazów.

Domino obrazkowe
Zabawa z wykorzystaniem domina obrazkowego wymaga umiejętności analizy i syntezy słuchowej wyrazu, wyodrębniania głosów na początku i na końcu wyrazu. Dziecko nadaje nazwę ilustracji  a następnie szuka obrazka który pasuje- rozpoczyna się na ostatnią literę poprzedniego wyrazu. Na przykład: obrazek przedstawiający KWIAT – TORBA-AGATA (może dziecko nadać imię dziewczynce na obrazku). Zwracajmy uwagę na uzasadnienie doboru pasującego obrazka. Pamiętajmy, że ten sam obrazek może w interpretacji dziecka uzyskać różne nazwy.

Imieniny literki
Zachęcam do zorganizowania przestrzeni- kącika  pracy dla dziecka w domu. Dobrze jeśli znalazłoby się miejsce na tablice korkowa. Wówczas można czasowo przyczepiać różne wyrazy, których obraz utrwali się w pamięci dziecka. Imieniny literek to zaproszenie do zainteresowania się alfabetem, wybranymi literkami. Dziecko w przedszkolu poznaje litery. W domu może tworzyć swój świat „liter”. Kolejno poznawane literki mogą mieć swoje imieniny. Może to być litera na która zaczyna się imię dziecka np. M dla Marty. Wówczas na planszy z literka pojawią się rysunki lub wycięte z gazet obrazy odpowiadające nazwom rozpoczynające się na m: miś, marchewka, mewa…
Tak gromadzone karty ułożą się z czasem w książeczkę: „Moje litery”…”Wesoły alfabet”…

Rymowanki
Dzieci bardzo chętnie rymują, stąd zabawę w poszukiwanie rymów podejmują z radością. Jako „rozgrzewkę” pokazujemy pary rymujących się wyrazów: ryby-grzyby; but-drut; biedronka-stonka; krzesełko-pudełko. Może być to zabawa, w której dobieramy ilustracje z przedstawionymi rymowanymi nazwami przedmiotów.
Umawiamy się z dzieckiem, że znajdujemy się w wielkiej Sali (na niby), w której sa różne rzeczy, przedmioty, rośliny… Wskazujemy (na niby) rzecz i nazywamy ja a zadaniem dziecka jest wskazać rzecz, której nazwa rymuje się z podana przez dorosłego:
Tu jest lala                , a tam: Ala, sala
Tu są książki                , a tam: krążki, wstążki, cążki
Tu jest żabka                , a tam: czapka, babka, łatka, szmatka
Tu jest miś                , a tam: Krzyś, gumiś
Tu jest sowa                , a tam: krowa,
Tu jest znaczek            , a tam: laczek,
Płynie okręt po morzu….
Ta zabawa słowna zachęca do rozwijania płynności słownej
Płynie okręt po morzu, wiezie mnóstwo przedmiotów:
na literę A: i tu zachęcamy dziecko do wymieniania………….
B….
C….

Wyszukiwanie przeciwieństw
Czasem idąc na spacer z dzieckiem lub jadąc samochodem w dłuższą podróż możemy zaproponować dziecku wyszukiwanie przeciwieństw- kontrastów.
Mały-duży, gruby-chudy, dobry-zły. Dziecko tez może podawać wyrazy a przeciwieństwa dobiera dorosły. To doskonała metoda rozwijania słownika dziecka.

Pieczątki z literkami
W kąciku zabawy dziecka mogłyby znaleźć się pieczątki z literkami. Za ich pomocą dziecko może z pomocą rodziców „podpisywać” swoje rysunki nadając im tytuły.

Pieczątki i historie
W sklepach z zabawkami możemy czasami kupić pieczątki ze zwierzętami, różnymi przedmiotami, kwiatami. Za pomocą pieczątek dziecko „tworzy” obraz, który uzupełnia samodzielnie narysowanymi przedmiotami, dorysowuje „kontekst” akcji. Zachęcamy do opowiedzenia historii przedstawionej na stworzonym w ten sposób „obrazku”. Można również zachęcić dziecko do układania dialogów pomiędzy „bohaterami” pieczątek: o czym mogą rozmawiać „koń” i „słońce”: „bocian” i „tulipan”

Gra w Inteligencje znana tez pod nazwa „Państwa miasta„
Gracze biorący udział podają nazwy należące do różnych kategorii: miasto, zwierzę, roślina, rzecz…- zaczynające się na wskazaną literę. Na przykład: Na literę K:
Miasto: Katowice, zwierzę: krowa, roślina: kaktus, przedmiot: krawat
Polecenie może dotyczyć tylko jednej kategorii ale wówczas chodzi o to, kto poda jak najwięcej nazw albo wygrywa ten kto poda ostatnią znana dla  grających w zespole . np. Podaj znane ci imiona rozpoczynające się na literę E: Ewa, Ela, Eryk, Emilka…

Tworzymy wyrazy:
Utwórz wyrazy: sto…
100   łek
         lik
         krotka
         liczek
         per
         noga
Wyrazy: stołek, stolik, stokrotka, stoliczek, stoper, stonoga

                        -ek
Rysunek sera                    -wis
                        -weta
                        -delek
Wyrazy: serek, serwis, serweta, serdelek

Co nie pasuje?
Nazwij wyrazy na obrazkach. Jak myślisz, który z obrazków nie pasuje? Dlaczego.
Zadanie polega na wskazaniu nazwy przedmiotu nie pasującego ze względu na to że nie zaczyna się na daną literę. I tak w zbiorze nazw: róża, ryba, lampa, rękawiczka – nie pasuje lampa. W zabawie możemy dziecko zachęcić do utworzenia takiego „zadania” dla dorosłego z obrazków wyciętych na przykład z gazety.
                       
Dokańczanie zdań – Zawody w kole
Dzieci stoją w kole lub może być to zabawa z jednym dzieckiem i dorosłym
Dorosły mówi zdanie- dziecko dokańcza:
Przeciwieństwa:
Auto jedzie szybko, żółw idzie…Cytryna jest kwaśna, ale cukier jest….
Konsekwencje:
Auto jedzie bo ma…
Opowiadanie historyjki
Dorosły rozpoczyna opowiadanie. Była sobie raz dziewczynka. Miała na imię….Dalej zdanie wypowiada dziecko. Następne zdanie inne dziecko lub dorosły. Chodzi tu nie tylko o pobudzanie płynności słownej dziecka ale umiejętność uważnego słuchania, podtrzymania wątku i snucia przyczynowo-skutkowego toku wydarzeń

Opowiadanie-słowa klucze
Polecamy dziecku narysować cztery  dowolne rzeczy, które przychodzą mu na myśl. Czasami organizujemy w ten sposób, że dajemy pasek papieru szerokości ok. 10 cm. Po narysowaniu pierwszego elementu dziecko zagina pasek papieru i rysuje dalej, zagina i tak aż do końca. Zagięcia tworzą tak jakby kolejne „kadry” historii, do której opowiedzenia zachęcamy dziecko. Opowiedz mi historie, w której wystąpią te wszystkie postaci/rzeczy/ przedmioty.
Na przykład: dziecko namalowało: słońce, pajacyka, motylka, cukierki.

Ułożyło następującą historię:
Pajacyk i cukierki
Pajacyk Bimbambom wyjrzał przez okno i zobaczył piękne słońce i latające motyle. Poszedł na spacer. Idzie, idzie i patrzy a tu w trawie leżą cukierki. Pajacyk lubił słodycze. Włożył je do kieszeni. (Daria, 6 lat)

Słowa-klucze: Dziewczynka, drzewo, koc, piec, mucha

Pogoń za muchą
Dziewczynka siedziała na kocu koło drzewa. Głaskała pieska Amika. Przyleciała mucha wstręciucha. Pies gonił muchę. Dziewczynka przepędziła muchę wstręciuchę. Piesek polizał dziewczynkę po ręce. (Patryk, 6 lat)

Rady dla Rodziców:

• Pamiętaj, że dziecko jest aktywnym konstruktorem swojego systemu językowego, jesteś dla niego „modelem kompetencyjnym”: ważne jest co mówisz i jak mówisz
• Dostarczaj dziecku dobrych wzorów językowych, dbaj o rozwijanie jego języka
• Naucz się razem z dzieckiem „bawić słowem”
• Rozmawiaj z dzieckiem, słuchaj co mówi, jak mówi, o czym mówi

Nie zbywaj dziecka mówiąc: nie mam czasu, nie wiem, daj mi spokój