Wpływ hormonów na wahanie nastroju w ciąży

Początek ciąży to okres burzliwych przemian hormonalnych w Twoim organizmie, związanych z wytwarzaniem, początkowo przez jajniki, a następnie przez łożysko, dużych ilości hormonów potrzebnych do prawidłowego rozwoju i utrzymania ciąży. Jak sobie z nimi poradzić?

Wzrost poziomu hormonów (progesteron i estrogeny) wywołuje szereg zmian w czynności poszczególnych układów i narządów, co pozwala Twojemu organizmowi przystosować się do nowej sytuacji, jaką jest ciąża, i stwarza dla rozwijającego się dziecka optymalne warunki. To przestrojenie hormonalne organizmu wpływa także na zmianę Twojego samopoczucia. Być może czujesz się niepewnie i szukasz oparcia w swoim otoczeniu. Bardzo ważne jest to, jak najbliżsi przyjmą i potraktują Twój odmienny stan.

Huśtawka nastrojów

Warto pamiętać, że już od momentu, kiedy kobieta dowiaduje się, iż jest w ciąży, zaczyna rozwijać się u niej powoli instynkt macierzyński.
Cechą charakterystyczną dla okresu ciąży jest podatność na zmiany nastroju. Samopoczucie w tym czasie może podlegać częstym zmianom i wahać się między biegunami przygnębienia i euforii. W jednej chwili czujesz się smutna, przybita i zrezygnowana, aby zaraz stać się wulkanem energii, gotowa podjąć najtrudniejsze wyzwania. Gwałtowny charakter tych zmian powoduje, że w tym okresie jesteś szczególnie wrażliwa na sygnały dochodzące z otoczenia i możesz reagować na nie przesadnie. Oczywiście odczucia i reakcje są indywidualne dla każdej ciężarnej, jednak daje się zaobserwować pewne prawidłowości.
I tak: w pierwszej połowie ciąży dominuje uczucie niepewności, a często także niepokoju i przygnębienia. W tym okresie kobieta staje się szczególnie wrażliwa na reakcje najbliższych. Przywiązuje do nich dużą wagę i szuka w nich odpowiedzi na pytania: Czy jest akceptowana w nowej roli? Jak najbliżsi odbierają jej odmienny stan? Czy tak jak ona są szczęśliwi i dumni? Niepokój może budzić sytuacja rodzinna i zawodowa, perspektywa nowych obowiązków i związanych z tym wyrzeczeń. W przypadku, gdy jest to pierwsza ciąża, pojawia się lęk przed nieznanym. Do tego dochodzi niepokój o prawidłowy rozwój ciąży.

W początkach ciąży najważniejszą potrzebą emocjonalną jest dla kobiety pełna i bezwarunkowa akceptacja otoczenia. Niezaspokojenie tego pragnienia jest odczuwane boleśnie, wywołuje negatywne uczucia, a w skrajnych przypadkach nawet depresje. Zrozumienie powoduje, że kobiety lepiej znoszą ciążę i łatwiej przyjmują wynikające z tego niedogodności oraz wyrzeczenia. Rzadziej wtedy pojawiają się niektóre dolegliwości lub mają mniejsze nasilenie.

Z czasem, coraz spokojniej

Wraz ze stabilizacją czynności hormonalnej (dominująca rola łożyska) poprawia się Twój nastrój i zyskujesz więcej pewności siebie. W tym okresie następują też tak przełomowe i uspokajające dla Ciebie wydarzenia, jak początek odczuwania ruchów dziecka oraz możliwość wysłuchania uderzeń jego serduszka. Zmienia się Twoja sylwetka, a ciąża zaczyna być widoczna. Ustępują objawy charakterystyczne dla wczesnego okresu ciąży. Wszystko to powoduje, że pewniej stajesz na nogi, poprawia się Twoje samopoczucie, odczuwasz napływ energii, zaczynasz się czuć matką.

W drugiej połowie ciąży kobiety stają się bardzo zdecydowane. Jeżeli wcześniej przyszła mama nie wiedziała np., czy zasłony mają być żółte czy zielone, albo gdzie postawić łóżeczko dziecka, teraz najczęściej nie ma problemu z podjęciem szybkiej decyzji. Dla wielu kobiet to czas remontów, przemeblowywania, urządzania pokoju lub kącika dla dziecka. Można powiedzieć, że w tym okresie przyszła matka wije gniazdko dla potomstwa. Oczywiście i teraz mogą pojawiać się chwile niepewności, pogorszenia samopoczucia, ale zdarza się to rzadziej.

Pod koniec ciąży, w trzecim trymestrze,  poruszanie staje się trudniejsze, spada aktywność. Będziesz częściej i chętniej wypoczywała. Jest to czas na przygotowanie się do porodu.
Po porodzie następuje dramatyczna zmiana w środowisku hormonalnym kobiety. Wraz z oddzieleniem się i urodzeniem łożyska ustaje też jego endokrynna czynność, a jajniki nie podejmują jeszcze swej normalnej pracy. Powstaje na pewien czas tzw. cisza hormonalna. Dla kobiety to trudny okres. Płaczliwość, skłonność do depresji, poczucie bezradności nie omijają nawet odpornych psychicznie kobiet. Tym bardziej, że dołącza do tego zmęczenie, niewyspanie i stres związany z przebytym porodem. Ponadto dokuczają szwy po szyciu ran porodowych.

Pozytywne wsparcie

Nie do przecenienia w tym okresie jest obecność, wsparcie i pomoc najbliższych, a ich brak może pozostawić uczucie żalu na długie lata. Stopniowo powracają jednak energia i siły. Widok rozwijającego się dziecka najlepiej wzmacnia poczucie własnej wartości i rodzi uczucie bycia kimś ważnym i potrzebnym.

To, jak czujesz się w czasie ciąży, jest w pewnej mierze „grą hormonalną”, ale również zależy od atmosfery, w jakiej przebywacie Ty i Twoje rozwijające się dziecko. Najważniejszą rolę mają tu do odegrania Twoi najbliżsi. Warto, aby może i oni przeczytali poradnik, może pozwoli im to lepiej zrozumieć Twój „stan odmienny”, Twoje potrzeby i oczekiwania.