Zdrowie i pielęgnacja wcześniaka – najczęściej zadawane pytania

Opieka nad wcześniakiem to dla wszystkich rodziców ogromne wyzwanie i cała lawina pytań i wątpliwości. Jak możemy wesprzeć jego rozwój? Jak karmić i kąpać wcześniaka? Jak dostosować dom do jego potrzeb? Z okazji Światowego Dnia Wcześniaka, który obchodzimy 17 listopada, odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące zdrowia i pielęgnacji wcześniaków.

Jak pobudzać rozwój wcześniaka w szpitalu?

Dla Waszej kruszynki najważniejszy jest bliski kontakt z rodzicami. Dotykajcie i przytulajcie maluszka, masujcie go delikatnie, mówcie do niego czule i śpiewajcie mu kołysanki. Wszystkie te czynności dadzą dziecku poczucie bezpieczeństwa, niezbędne do stymulacji jego rozwoju. Doskonale zadziała także kangurowanie, czyli położenie maluszka na piersiach, tak by słyszał bicie serca Mamy. Co ważne, kangurowanie zwiększa powodzenie karmienia maluszka piersią.

Jak karmić wcześniaka? Czy da się karmić wcześniaka piersią?

Gdy maluszek przebywa jeszcze w szpitalu, zwykle jest karmiony sondą lub butelką. Spróbuj odciągać wtedy pokarm laktatorem – dzięki temu pobudzisz laktację i ułatwisz sobie i dziecku karmienie piersią w przyszłości. Nie przejmuj się jeśli mleka jest niewiele. Twoja kruszynka na jedno karmienie potrzebuje zaledwie 2-3 łyżeczek mleka.

Kiedy zakończy się karmienie sondą, zacznij przystawiać maluszka do piersi. Nawet jeśli Twoje dziecko jest jeszcze zbyt małe, by móc prawidłowo ssać (te umiejętności pojawiają się w ok. 32-35. tygodniu ciąży), próby ssania dadzą mu bliski kontakt z Tobą. Możesz skorzystać z kapturków do karmienia, które ułatwią dziecku chwytanie i trzymanie brodawki w buzi. Najlepiej jest karmić wcześniaka piersią do 6. miesiąca wg wieku korygowanego, jednak jeśli nie jest to możliwe, podawaj dziecku specjalne mieszanki mleczne przeznaczone dla wcześniaków.

Jak przystosować dom do potrzeb wcześniaka?

• Optymalna temperatura pomieszczenia dla wcześniaka to 24-26°C, ponieważ wcześniaki łatwo się wyziębiają,
• Zadbaj o przyjazne pomieszczenie dla dziecka z minimalną ilością bodźców. Światło w pokoiku, w którym przebywa dziecko powinno być delikatne, najlepiej przyciemnione. Wcześniaki są też bardzo wrażliwe na hałas i zapachy,
• Zróbcie w domu gruntowne porządki, aby pozbyć się kurzu i alergenów – trzeba odkurzyć pomieszczenia, uprać firanki i zasłony, wytrzepać dywany i wyczyścić tapicerkę,
• W domu nie powinni przebywać goście aż do upłynięcia 3 miesięcy życia dziecka, aby zminimalizować ryzyko infekcji i nie zaburzać spokoju malucha.

Jak kąpać wcześniaka?

Wcześniak potrzebuje kąpieli co 2-3 dni, chyba że chcemy, by była ona częścią codziennego rytuału przed zasypianiem. Pamiętajmy, by pomieszczenie, w którym kąpiemy dziecko było bardzo dobrze ogrzane, aby maluszek się nie wyziębił. Wcześniak potrzebuje też bardzo delikatnego osuszania ręcznikiem, ponieważ jego skóra jest bardzo wrażliwa.

Jak dbać o skórę wcześniaka?

Delikatna skóra wcześniaka wymaga specjalnej pielęgnacji. Wybieraj ekologiczne kosmetyki z naturalnym składem. Wcześniaka powinno się często przewijać, aby zminimalizować ryzyko odparzeń i stosować specjalne pieluszki dla wcześniaków. Jeśli zauważymy jakiekolwiek problemy skórne, konieczna jest konsultacja z dermatologiem.

Gdzie powinien spać wcześniak? W jakiej pozycji układamy go do snu?

Wcześniak nie może spać w jednym łóżku z rodzicami, jednak potrzebuje spać w tym samym pokoju, np. w łóżeczku dostawnym. Spanie w jednym pokoju ułatwi Mamie karmienie nocne i pozwoli monitorować bezpieczny sen dziecka. Dziecko do snu układamy na pleckach, ale w ciągu dnia powinno też (pod obserwacją rodzica) móc przebywać w różnych pozycjach, w tym na brzuszku.

Kiedy pierwszy raz można zabrać wcześniaka na spacer?

Latem, przy ładnej pogodzie i temperaturze lekko powyżej 24°C nic nie stoi na przeszkodzie, by zabrać maluszka na pierwszy półgodzinny spacer nawet 2-3 dni po wyjściu ze szpitala. Z kolei wczesną wiosną, jesienią i zimą przed pierwszym spacerem najpierw trzeba dziecko przyzwyczaić do niskiej temperatury na zewnątrz. Nazywa się to werandowaniem, czyli umieszczaniem dziecka ubranego jak na spacer w wózeczku i stawianiem wózka przy otwartym oknie.

Pierwsze werandowanie powinno trwać nie dłużej niż 5 minut z wózkiem stojącym nieco dalej od okna, potem stopniowo można wydłużać ten czas i przysuwać wózek bliżej okna. Po kilku dniach werandowania, jeśli pogoda jest sprzyjająca, można zabrać dziecko na pierwszy półgodzinny spacer. Przy temperaturze poniżej zera, wiatrach lub deszczu najlepiej zrezygnować ze spaceru z wcześniakiem.

Jakie badania specjalistyczne są niezbędne u wcześniaków?

W pierwszym roku życia rozwój wcześniaka musi być ściśle monitorowany przez lekarzy specjalistów:

• Comiesięczne wizyty u lekarza pediatry, który skontroluje masę ciała dziecka, obwód głowy i klatki piersiowej, a także oceni jego rozwój psychomotoryczny. Jeśli jest on zaburzony, konieczne będą również wizyty u fizjoterapeuty,
• Regularne wizyty u lekarza neurologa,
• Badanie okulistyczne w 4., 8. i 12. tygodniu życia, na którym lekarz oceni rozwój siatkówki oka,
• Kontrolne badania audiologiczne w przypadku wcześniaków urodzonych poniżej 33. tygodnia ciąży.

Chcesz wiedzieć więcej o rozwoju wcześniaka? Zastanawiasz się, czy jego rozwój nie odbiega od normy? Wszystkie informacje znajdziesz w naszym artykule „Wszystko, co chciałabyś wiedzieć o rozwoju wcześniaka”.

Źródła: wczesniak.pl; hafija.pl; Heidi Murkoff, Sharon Mazel „Pierwszy rok życia dziecka”, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2016.