Do gorących gadżetów ciążowych, które reklamuje się jako „must have”, należy detektor tętna płodu, czyli urządzenie do monitorowania rytmy bicia serduszka w łonie matki. Czy faktycznie warto zdecydować się na tą inwestycję?

Mimo że człowiek żyje na Ziemi i skutecznie rozmnaża się już od ponad 300 tysięcy lat, z każdą dekadą okazuje się, że aby urodzić zdrowe dziecko, potrzebujemy coraz więcej gadżetów technologicznych. Na ile jest to faktycznie poprawa naszego dobrobytu, a na ile potrzeba producentów, aby sprzedać więcej?

Co to jest detektor tętna płodu?

Detektor tętna płodu to inaczej domowy Doppler – przenośne urządzenie do samodzielnego kontrolowania pracy serca dziecka przebywającego w łonie matki. Wzorowany na sprzęcie używanym w szpitalu, jest oczywiście znacznym technologicznym uproszczeniem, ale działa na tej samej zasadzie. Transduktor w detektorze wysyła fale ultradźwiękowe w głąb brzucha, a echo uderzeń serca odbierane jest za pomocą fal powracających do urządzenia. Rezultat, czyli kojący rytm tętna słyszalny jest poprzez słuchawki lub specjalny mały głośnik.

Detektor szpitalny można stosować już od 7-8 tygodnia ciąży, kiedy tętno jest wykrywalne, ale producenci domowych urządzeń sami zastrzegają, żeby stosować je dopiero w drugim i trzecim trymestrze (po 16 tygodniu ciąży), gdy rosnące serduszko bije coraz silniej.

Skąd wziąć domowy Doppler?

Detektory tętna płodu sprzedawane są dziś powszechnie w sklepach z akcesoriami dla niemowląt, jak również salonach sprzętu elektronicznego. Najprostsze kosztują nieco ponad stu złotych, ale nietrudno jest nabyć i kilkakrotnie droższe modele. W zależności od ceny Dopplery przyjmują postać minipudełek lub nieco większych urządzeń wyposażonych w specjalną końcówkę z głowicą przypominającą szpitalne USG.

Detektory pracują na baterie i wyposażone są często w wyświetlacze pozwalające łatwo odczytać poziom tętna płodu (FHR, z ang. Fetus Heart Rate). Ich waga nie przekracza kilkuset gramów, więc mogą być łatwo przewożone, a nawet przenoszone i wykorzystywane w różnych sytuacjach.

Dlaczego warto mieć detektor tętna płodu?

Badanie tętna to bardzo ważny element diagnostyki ciąży, zwłaszcza drugiego i trzeciego trymestru. Pozwala on ocenić, w jakiej kondycji jest płód i wykryć ewentualne osłabienie aktywności bądź podwyższony poziom stresu. Podczas kontrolnych wizyt u ginekologa będziesz obowiązkowo poddawana badaniu Dopplera.

Możliwość skontrolowania stanu maluszka w łonie dla wielu matek jest sposobem na spokojniejszą ciążę. Zamiast denerwować się, że długo już nie czułaś żadnych ruchów w macicy, przykładasz aparat do brzucha i słuchasz. Zdaniem wielu użytkowników, również przyszłych tatusiów, to również doskonała okazja do zacieśnienia więzi z przyszłym potomkiem, którego słuchać jest tu i teraz.

W praktyce ciężarnym o stwierdzonych komplikacjach czasami proponuje się zapożyczenie szpitalnego Dopplera w celu samokontroli. Wykrycie odchyleń w domu ma skłonić do natychmiastowego przejazdu do szpitala, co może w wielu przypadkach chronić przed groźnymi konsekwencjami i oferuje możliwość wcześniejszego wywołania porodu.

Czy każda ciężarna potrzebuje detektor tętna płodu?

Absolutnie nie. Współczesny poziom opieki zdrowotnej nad ciężarnymi gwarantuje monitoring wszystkich ważnych funkcji życiowych i rozwojowych płodu. W razie wykrycia ewentualnych nieprawidłowości zostaniesz więc natychmiast skierowana na odpowiednią obserwację. W zdrowej ciąży nie ma natomiast potrzeby nieustannie „podsłuchiwać” maluszka.

Zakup domowego Dopplera jest niepotrzebny często wydatkiem, który lepiej zamienić na gadżet potrzebniejszy – np. elektroniczną nianię czy laktator. Co więcej, domowe urządzenia ze względu na prostotę konstrukcji nie są tak efektywne jak te szpitalne i nie muszą wcale działać tak skutecznie, jakbyśmy chcieli. Z obserwacji wynika, że ich użycie nie jest wcale takie łatwe, zaś zdarzające się często problemy w odczytaniu tętna są dla wielu przyszłych mam niepotrzebnym stresem, a nawet powodem do paniki. Zamiast uspokajać, domowy Doppler może więc stać się udręką. Tymczasem, już zmieniona pozycja ciała maluszka, otyłość matki lub nadmiar wód płodowych mogą dawać całkiem zaburzone odczyty!

Z drugiej strony, eksperci ostrzegają, że detektory tętna płodu mogą również dawać fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Dzieje się tak, gdy matka przypadkiem odczytuje tętno swoje (wyczuwalne np. w łożysku) i mimo innych znaków ostrzegawczych nie kontaktuje się z lekarzem w przypadku problemów, wierząc, że serca maluszka bije zdrowo.

Co warto wiedzieć?

• Do monitorowania tętna płodu wykorzystuje się także aplikacje mobilne – niestety, nie są wiarygodne sposoby monitorowania kondycji maluszka.
• Ultradźwięki emitowane przed detektor tętna zasadniczo nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia płodu ani matki. Eksperci przestrzegają jednak, że mogą one nagrzewać tkankę, powodując powstawanie maleńkich pęcherzyków powietrza. Trudno jednoznacznie określić, jakie może stwarzać to ryzyko dla dziecka.
• Przed użyciem urządzenia należy dokładnie przeczytać instrukcje producenta – poszczególne detektory mogą się dość znacznie różnić.
• Jeśli koniecznie chcesz korzystać z domowego Dopplera, poradź się lekarza lub położnej, jak robić to najefektywniej.
• Nie miej absolutnie żadnych wyrzutów sumienia, jeśli ciężarne koleżanki używają detektorów tętna płodu, a ty nie. Zdecydowanie nie jest to zaniedbanie, ale raczej objaw zdrowego rozsądku!
• Pamiętaj, że żadne domowe urządzenie nie zastąpi profesjonalnego badania KTG w gabinecie lekarskim!