Co czytać dziecku na każdym etapie rozwoju?

Jeśli miałabyś wybrać tylko jedną rzecz, którą będziesz robić dla swojego dziecka od dnia jego narodzin, niech będzie to głośne czytanie książek. Ta jedna czynność ma kilkadziesiąt zalet dla Twojego dziecka – m.in. buduje między Wami więź, zaspokaja potrzeby emocjonalne, wspiera wszechstronny rozwój dziecka, uczy języka, kształtuje wyobraźnię i poczucie humoru. Dziecko, które od małego obcuje z książeczkami, będzie chciało po nie sięgać przez całe życie.

Warto pamiętać, że na każdym etapie rozwoju przydadzą się nieco inne książeczki. Zaczynamy od książek z dużą ilością ilustracji, by stopniowo przechodzić do tych, w których jest coraz więcej tekstu. U niemowląt książki mogą też wspierać rozwój zmysłów i małej motoryki. Sprawdź, co warto czytać dziecku na każdym etapie jego rozwoju – od życia płodowego po niemowlęctwo i wiek przedszkolny.

CO CZYTAĆ DZIECKU PRZED NARODZENIEM?

Głośne czytanie dziecku można rozpocząć już od 4. miesiąca ciąży, ponieważ wtedy maluch zaczyna odbierać dźwięki z otoczenia. Z kolei w 6. miesiącu życia płodowego rozwijają się u niego komórki mózgowe, a miesiąc później dziecko zaczyna wyłapywać rytm i melodię języka. Czytając dziecku jeszcze w okresie prenatalnym, czyli gdy radośnie pływa sobie w Twoim brzuchu, masz szansę budować z nim więź. W tym czasie możesz czytać mu na głos np. swoje ulubione bajki z dzieciństwa. Co ciekawe, udowodniono, że po narodzinach dzieci preferują właśnie te historyjki, które słyszały będąc w brzuchu mamy, czują się przy nich bezpiecznie i spokojnie. Kto wie, może właśnie ta wiedza ułatwi Ci usypianie maluszka w przyszłości?

CO CZYTAĆ NIEMOWLĘCIU W 1. ROKU ŻYCIA?

Czytanie bajek może być częścią Waszego wieczornego rytuału już od pierwszych dni życia malucha. Głośne czytanie, tak samo jak mówienie do dziecka, sprzyja rozwojowi jego mowy i pogłębia Waszą więź emocjonalną. Pamiętaj jednak, że do 3. miesiąca życia dziecko nie potrzebuje stymulacji w postaci specjalnych książeczek (nawet kontrastowych). Samo otoczenie daje mu już więcej bodźców, niż jest w stanie przetworzyć, dlatego nie ma sensu bombardować go czarno-białymi obrazkami. W zupełności wystarczy, gdy będzie słuchać przed snem czytanych przez Ciebie bajek, rymowanek lub wierszyków. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule „Zabawki dla noworodka – tak czy nie?”.

Książeczki kontrastowe to dobry pomysł dla dziecka od 3. do 6. miesiąca życia. Proste rysunki w kontrastujących kolorach i zawężona paleta barw odpowiadają sposobowi, w jakim maluch widzie świat i wspomagają rozwój jego wzroku.

Książki dźwiękonaśladowcze będą z kolei świetną zabawą dla niemowlęcia powyżej 6. miesiąca życia. W tym okresie dziecko jest zafascynowane światem dźwięków i bardzo chętnie je naśladuje, co sprzyja rozwojowi mowy. Książki dźwiękonaśladowcze mają proste ilustracje i są pełne niesamowitych odgłosów, które wydają zwierzęta i przedmioty codziennego użytku. Możesz sprawdzić takie pozycje, jak „Księga dźwięków” lub seria książeczek z wyrazami dźwiękonaśladowczymi „OnoMaTo”.

Po ukończeniu 6. miesiąca życia maluch zaczyna tez już aktywnie uczestniczyć w procesie czytania. Zwraca uwagę na usłyszane słowa, ich rytm i melodię, interesują go także obrazki (im prostsze, tym lepsze). W tym czasie dobrze jest czytać mu wierszyki i rymowanki – rym i rytm doskonale kształtują pamięć, a teksty łatwo wpadają w ucho. Doskonale sprawdzą się takie klasyki, jak wiersze Jana Brzechwy czy Juliana Tuwima.

Starszy niemowlak polubi także książeczki, które mają różne niespodzianki ukryte pod klapkami do podnoszenia, dziury i okienka, materiały o różnych fakturach, lusterka lub wystające elementy. Dotykanie książki i odkrywanie skarbów w niej ukrytych dodatkowo stymuluje zmysł dotyku malca i wpływa pozytywnie na rozwój motoryki małej, a więc precyzji ruchów rękami.

Kiedy czytać niemowlęciu? Najlepiej, gdy dziecko jest spokojne i czujne, np. po karmieniu, przed drzemką, po obiedzie lub po kąpieli. Nie czytaj dziecku wtedy, gdy jest zajęte czymś innym, np. raczkowaniem lub zabawą. Gdy czytasz maluchowi przed snem, rób to cichym i monotonnym głosem. Pozwoli mu to się wyciszyć i spokojnie zasnąć.

CO CZYTAĆ DZIECKU DO 3. ROKU ŻYCIA?

W tym wieku maluch powinien mieć już książeczki w zasięgu ręki. Na pewno chętnie będzie je zrzucał z półek na podłogę, ale także sięgał po nie, samodzielnie przewracał strony i oglądał obrazki. Książki dla dziecka w tym wieku powinny być grube i solidnie wykonane, o twardych, tekturowych stronach.

Na pewno spodobają mu się książeczki z zagadkami do rozwiązania – na przykład takie, w których musi znajdować ukryte na stronach zwierzątka lub ludzi. To także dobry czas na książeczki edukacyjne, z których możesz uczyć dziecko cyferek, literek i kolorów. Im więcej niespodzianek kryje w sobie książka, tym lepiej dla głodnego wrażeń malucha.

CO CZYTAĆ PRZEDSZKOLAKOWI?

Wiek przedszkolny to dobry czas na zaznajomienie dziecka z baśniami. Baśnie mają cenny przekaz dla dziecka – kształtują jego wyobraźnię, uruchamiają fantazję, a przy okazji pomagają mu zrozumieć świat i niosą ze sobą ogromną wartość moralną. Wpływają także świetnie na rozwój emocjonalny przedszkolaka, jego interakcje z ludźmi, uczą szacunku wobec drugiego człowieka i świata i rozwijają poczucie humoru. Przedszkolaki pokochają „Kubusia Puchatka”, „Misia Uszatka”, „Baśnie” Andersena, „Pinokia”, serię o Doktorze Dolittle i książeczki Astrid Lindgren, takie jak „Lotta z ulicy awanturników” i „Pippi Pończoszanka”.

Jednak nawet najbardziej wymyślne książeczki na nic się nie zdadzą, jeśli przy dziecku nie będzie rodzica. To Twoja obecność sprawia, że dziecko czuje się pewniej, chętniej odkrywa świat i zdobywa wiedzę. Dlatego jeśli chcesz wychować pewnego siebie i mądrego małego człowieka, niech wspólne czytanie stanie się Waszym codziennym rytuałem.

A jakie są ulubione książki Waszych maluchów? Podzielcie się tytułami w komentarzach!

Źródła: Heidi Murkoff, Sharon Mazel „Pierwszy rok życia dziecka”, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2016, „Pierwszy rok życia dziecka”, www.calapolskaczytadzieciom.pl