Rozwój układu nerwowego uwarunkowany jest genetycznie, ale zależy także od naszej stymulacji. Rozwój ten zaczyna się wcześnie (10 dni po zapłodnieniu) i polega na zwiększaniu się ilości komórek nerwowych, „wędrowaniu” ich na odpowiednie miejsca. Tworzy się rdzeń kręgowy, mózg, powstają „linie przesyłowe” (zwane potocznie nerwami) przewodzące impulsy nerwowe. Proces ilościowego rozwoju układu nerwowego kończy się około 6. mies. życia płodowego. Dalej następuje rozwój jakościowy – dojrzewanie – i trwa do około 18. roku życia! Powstająca sieć jest kształtowana i utrwalana przez uczenie się, różne działania  itp.
    Zachowanie człowieka uwarunkowane jest aktywnością mózgu, sprawnym komunikowaniem się jego części (przesyłanie impulsów = współpraca).

Ważne: największy rozwój  układu nerwowego dokonuje się w dzieciństwie – od okresu płodowego do około 6 lat! Powstaje dwukrotnie więcej połączeń nerwowych niż potrzeba. Pozostają te, które są pobudzane do działania, a te, które nie są wykorzystywane – giną, często bezpowrotnie!!! Pomóżmy dziecku we  wszechstronnym rozwoju – wspomagajmy i stymulujmy działanie mózgu.
     Późniejsze uczenie się to korzystanie z dróg i obwodów nerwowych powstałych i pozostałych po okresie dzieciństwa.

     Dlatego tak ważna jest odpowiednia stymulacja od chwili narodzin (przemawianie, barwne zabawki w polu widzenia, dawanie do rączki przedmiotów, dotyk, głaskanie, gimnastyka itp.). To nie fanaberia, to wspomaganie rozwoju!
     Nasza świadomość „mieści się” w mózgu (szare komórki), gdzie w poszczególnych płatach w obu półkulach zlokalizowane są główne ośrodki wyspecjalizowane w odbiorze sygnałów zmysłowych i inne sterujące naszymi ruchami itp. Ośrodki sterujące mową (jedne – mówieniem, wymową; inne –różnicowaniem i rozumieniem mowy) znajdują się tylko w jednej półkuli, przeważnie w lewej (dominującej). Dominacja półkuli jest wrodzona i ułatwia precyzję czynności ruchowych (lewa półkula steruje ruchami prawej strony ciała i odwrotnie). Pod względem ruchowym jesteśmy prawostronni lub lewostronni (w zakresie oczu, rąk, uszu i nóg). Dominujące oko nadaje kierunek patrzenia (prawe od lewej i odwrotnie; dominujące lewe oko może być jednym z powodów tzw. lustrzanego pisma u dzieci); główne czynności wykonujemy jedną ręką, druga zaś pomaga; dominacja ucha powoduje, że zwracamy głowę w lewo lub w prawo nasłuchując. Zaburzenia „stronności” (lateralizacji) skutkują kłopotami w orientacji prawo-lewo.

Ważne: jeżeli dziecko posługuje się lewą ręką, to nie należy przestawiać go na  prawą bez konsultacji psychologicznej. Ingerując sami w pracę półkul mózgowych wprowadzamy zakłócenia, które mogą objawiać się jąkaniem, moczeniem nocnym itp. Specjaliści doradzą, kiedy można dziecko przestawiać, a kiedy nie należy tego robić.

     Półkule specjalizują się także w kierowaniu odpowiednimi czynnościami psychicznymi. I tak lewa półkula odpowiada głównie za: mówienie i rozumienie słów (jeśli jest dominująca), harmonię muzyczną, rytm, za logiczne myślenie, zdolności matematyczne, umiejętność tworzenia pojęć itp. Prawa półkula zaś (czasami zwana „artystyczną”) sprawniej nadzoruje złożone sygnały wzrokowe, przestrzeń, perspektywę, bardziej zaangażowana jest w procesy emocjonalne, myślenie intuicyjne oraz w uwzględnianie różnych punktów widzenia (myślenie dywergencyjne). Odpowiada też za słuch muzyczny, pamięć muzyczną itd.
     Aby nasze funkcjonowanie w świecie było prawidłowe, obie półkule powinny  ze sobą ściśle współpracować, powinna istnieć pełna integracja pracy półkul. Okazuje się, że integracja kształtuje się we wczesnym dzieciństwie i przez odpowiednie oddziaływanie możemy mieć na nią wpływ.
     Np. naprzemienne ruchy rąk i nóg „wymuszają” przekazywanie impulsów między półkulami, a więc usprawniają ich współpracę (wszelkie zabawy „prawa ręka, lewa noga” – chodzenie na czworakach, po drabinkach, marsz z wymachem rąk itp.).
     Układ nerwowy dojrzewa stopniowo, ale w jego rozwoju występują momenty „przyspieszenia” – skoki rozwojowe. Jeden z nich przypada na koniec wieku przedszkolnego.

Ważne: skok rozwojowy w zakresie dojrzewania mózgu występuje na skutek zmian hormonalnych u dziecka w wieku między 5 a 6 lat Polepsza się wówczas ostrość wzroku, zmienia odczuwanie smaku, poprawia się koncentracja uwagi i doskonalą się te procesy poznawcze, od których zależy powodzenie dziecka w szkole. Rośnie także i twardnieje kościec, zmieniają się proporcje ciała.

Co takiego dzieje się w mózgu dziecka?